Kültürel miras yönetiminde karar destek sistemlerinin kullanımına yönelik bir model önerisi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2015-09-05
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kültürel miras karar verme süreci çok yönlü olması sebebiyle birçok problemi barındıran bir süreçtir. Bu problemlerin aşılmasında, bugüne kadar uzmanlar, karar vermede neden-sonuç arasında bağlantı kuran, bireysel tecrübelere ve fizibilite çalışmalarına dayanan geleneksel yöntemler kullanmışlardır. Bu yöntemler ise karmaşık problemlerin anlaşılmasında ve çözülmesinde yetersiz kalmaktadır. Bu yetersizlikle süreçte alınan yanlış kararlar kültürel mirasın değerlerinin yok olmasına neden olmaktadır. Benzer şekilde ülkemizde kültürel miras ile ilgili kararlar da yerel ve ulusal ölçekte genel olarak geleneksel yöntemlerle alınmakta, sonucunda problemli uygulamalar ortaya çıkmaktadır. Uzmanlar ve kurumlar arası iletişim kopukluğu, bilginin fazla oluşu, bilgiye erişim, proje değerlendirmede yöntem eksikliği gibi nedenler sorunlu kararların alınmasına neden olmaktadır. Son yıllarda bilgi ve bilişim teknolojileri alanındaki gelişmeler kültürel miras alanında belgeleme, analiz, veri yönetimi, veri paylaşımı alanlarında avantajlar sağlayarak, karmaşık problemlerin çözülmesinde ve karar vermede destek olmaktadır. Karar destek sistemleri kültürel miras karar verme sürecinde değerlendirme araçları olarak kullanılmakta, mirasa ait gerekli teknik bilgileri, mevcut teknolojiler sayesinde farklı paydaşlara ortak bir zeminde sunarak karar vermeyi kolaylaştırmaktadırlar. Bu tez çalışması ile bilgi bilişim teknolojileri kullanılarak kültürel miras değerleri merkezli "Değer Tabanlı Kültürel Miras Karar Destek Modeli" önerisi geliştirilmiştir. Koruma uzmanlarından seçilen yapılar ve bu yapılara ait müdahaleleri mirasın değerlerini göz önünde bulundurarak iki aşamalı değerlendirme istenmiştir. Değerlendirmenin ilk aşaması yapının mevcut haliyle, ikinci aşaması yapıya ait müdahaleler göz önünde bulundurularak yapılan değerlendirmeden oluşmaktadır. Değerlendirmeler AHP (Analytic Hierarchy Process) ve Bulanık Mantık (Fuzzy Logic) yöntemleri kullanılarak yapılmıştır. Bu model ile miras değerleri ile müdahale kararları arasında ilişki kurmak, değerlerin alınan müdahale kararlarından nasıl etkilendiğini belirlemek amaçlanmıştır.
Decision making for cultural heritage has included many problems during decision process due to its multi-dimensional context. In general, traditional techniques depending on personal experience, feasibility studies and cause-effect techniques have been commonly used to overcome these problems by conservation experts. However these methods are insufficient to understand and to solve complex problems. On the other hand, wrong decisions in decision making process leads to the destruction of cultural heritage values. Similarly, also in our country, cultural heritage decisions have been made with personal experience and as result, problematic applications have been appeared. Lack of communication among experts and institutions, lack of information access and share, lack of a certain evaluation method for cultural heritage projects lead to make inappropriate decisions. In recent years, developments in information and communication technologies (ICT) have become advantageous in the field of cultural heritage documentation, analysis, data management and data sharing. They also support decision-making process since they can be used as decision-support or information systems. They facilitate decision-making process by providing all the technical data and information of cultural heritage with existing technologies in a common database to different stakeholders. With this study, cultural heritage values centered "Value-Based Cultural Heritage Decision Support Model" has been proposed and developed. Conservation experts were asked to evaluate two different heritage buildings. The evaluation system consists of two steps. In the first step the expert were asked to evaluate cultural heritage values with its existing situation. In the second step they were asked to make an evaluation considering the intervention decided for cultural heritage. AHP (Analytic Hierarchy Process) and Fuzzy Logic were used as methodology for these evaluations. It's aimed to have a relationship between cultural heritage values and interventions to be able to define how they change by the intervention decisions.
Decision making for cultural heritage has included many problems during decision process due to its multi-dimensional context. In general, traditional techniques depending on personal experience, feasibility studies and cause-effect techniques have been commonly used to overcome these problems by conservation experts. However these methods are insufficient to understand and to solve complex problems. On the other hand, wrong decisions in decision making process leads to the destruction of cultural heritage values. Similarly, also in our country, cultural heritage decisions have been made with personal experience and as result, problematic applications have been appeared. Lack of communication among experts and institutions, lack of information access and share, lack of a certain evaluation method for cultural heritage projects lead to make inappropriate decisions. In recent years, developments in information and communication technologies (ICT) have become advantageous in the field of cultural heritage documentation, analysis, data management and data sharing. They also support decision-making process since they can be used as decision-support or information systems. They facilitate decision-making process by providing all the technical data and information of cultural heritage with existing technologies in a common database to different stakeholders. With this study, cultural heritage values centered "Value-Based Cultural Heritage Decision Support Model" has been proposed and developed. Conservation experts were asked to evaluate two different heritage buildings. The evaluation system consists of two steps. In the first step the expert were asked to evaluate cultural heritage values with its existing situation. In the second step they were asked to make an evaluation considering the intervention decided for cultural heritage. AHP (Analytic Hierarchy Process) and Fuzzy Logic were used as methodology for these evaluations. It's aimed to have a relationship between cultural heritage values and interventions to be able to define how they change by the intervention decisions.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Bulanık mantık, Kültürel miras, Karar destek, Cultural heritage, Decision support, Cultural heritage values, Kültürel miras değeri, Fuzzy logic
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Korumaz, S. A. G. (2015). Kültürel miras yönetiminde karar destek sistemlerinin kullanımına yönelik bir model önerisi. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış doktora tezi, Konya.
