Celtis tournefortii Lam. Taksonunun Üreti̇mi̇ ve Peyzaj Tasarımında Kullanımı Üzeri̇ne Araştırmalar

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2023

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Ülkemizde doğal olarak yetişen ağaç türleri peyzaj tasarım çalışmalarında oldukça az kullanılmaktadır. Doğal çevreye uyum sağlamış yerel türlerin peyzaj tasarımlarında tercih edilmesi ekonomik ve ekolojik açıdan avantaj sağlamaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de doğal olarak yayılış gösteren Ulmaceae (Karaağaçgiller) familyasına ait Celtis tournefortii Lam. (Dardağan) bitkisinin kontrollü serada odun çeliklerinin köklenme olanakları ve tohumla üretiminde yapılan ön işlemlerin çimlenmeye olan etkisi araştırılmıştır. Tohum ve çeliklerin üretimi Selçuk Üniversitesi Yeşil Alanlar Şube Müdürlüğünde bulunan kontrollü seralarda gerçekleştirilmiştir. C. tournefortii bitkisinin odun çelikleri köklendirilirken; kontrol grubu, 3000 ppm, 6000 ppm ve 9000 ppm’lik IBA ve NAA köklendirme hormonları kullanılmıştır. Köklenme sonrası elde edilen verilere göre uygulamalar arasında istatistiki olarak (p<0.05) anlamlı bir fark elde edilmemiştir. C. tournefortii’nin tohumla üretiminde soğuk katlamaya alınan tohumlara farklı dozlarda GA3 uygulanmış; soğuk katlama yapılmayan tohumlara ise sülfürik asitte bekletme işlemi uygulanmıştır. Toplanan tohumların bir kısmı perlit içeren kaplarda ve soğuk hava deposunda 60 gün süreyle katlama ortamında bırakılmıştır. Tohum çimlendirme çalışmaları her tekerrürde 20 tohum olacak şekilde 3 tekerrürlü olarak alttan ısıtmalı perlit içeren köklendirme tezgâhlarında yürütülmüştür. Katlama işlemi yapılan tohumlar Giberellik asit (GA3) içerisinde 500 ppm (mg/l), 1000 ppm ve 1500 ppm olmak üzere üç değişik dozda 10 dakika süreyle bekletilerek ekilmiştir. Çimlenme sonrası elde edilen verilere göre uygulamalar arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark elde edilmiştir. C. tournefortii tohumlarında en iyi çimlenme %50 oranında 1000 ppm’lik GA3 hormon uygulamasında görülürken en az çimlenme ise %20 oranında 0 ppm’lik hormonel dozda görülmüştür. Ayrıca soğuk katlama yapılmayan tohumlar yoğun Sülfürik asit çözeltisinde 30-20-10 dakika aralıklarla bekletildikten sonra yıkanıp ekilmiştir. Sülfürik asit çözeltisinde bekletilen tohumlarda çimlenme sonrası elde edilen verilere göre uygulamalar arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark elde edilmemiştir. Estetik ve fonksiyonel özellikleri ile C. tournefortii taksonunun peyzaj çalışmalarında, yol kenarları başta olmak üzere, şevlerde ve kırsal alanlarda çok işlevli kullanıma uygun doğal bitkilerimizden olduğu belirlenmiştir.
Tree species that grow naturally in our country are rarely used in landscape design studies. Preferring local species adapted to the natural environment in landscape designs provides economic and ecological advantages. In this study, Celtis tournefortii Lam. (Dardağan) plant rooting possibilities of wood cuttings in a controlled greenhouse and the effect of pre-treatments in seed production on germination were investigated. The propagation of seeds and cuttings was carried out in controlled greenhouses in Selçuk University Green Fields Branch Office. While rooting the wood cuttings of the C. tournefortii plant; control group, 3000 ppm, 6000 ppm and 9000 ppm rooting hormones IBA and NAA were used. According to the data obtained after rooting, there was no statistically (p<0.05) significant difference between the applications. In seed propagation of C. tournefortii, GA3 was applied at different doses to the seeds that were cold-folded; On the other hand, the seeds that were not cold folded were soaked in sulfuric acid. Some of the collected seeds were left in containers containing perlite and in the cold storage for 60 days in folding medium. Seed germination studies were carried out in three replications, 20 seeds in each replication, on rooting benches containing perlite with bottom heating. The seeds, which were folded, were sown in Gibberellic acid (GA3) at three different doses, 500 ppm (mg/l), 1000 ppm and 1500 ppm, for 10 minutes. According to the data obtained after germination, a statistically significant difference was obtained between the applications. In C. tournefortii seeds, the best germination was seen at a rate of %50 in the application of 1000 ppm GA3 hormone, while the least germination was observed at a hormonal dose of %20 at a rate of 0 ppm. In addition, the seeds without cold stratification were washed and planted after being kept in intense Sulfuric acid solution at intervals of 30-20-10 minutes. According to the data obtained after germination in seeds kept in sulfuric acid solution, there was no statistically significant difference between applications. With its aesthetic and functional properties, it has been determined that the C. tournefortii taxon is one of our natural plants suitable for multifunctional use in landscape studies, especially on roadsides, slopes and rural areas.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Celtis tournefortii, Çelik, Dardağan, Peyzaj, Tohum, Üretim, Cutting, Landscape, Propagation, Seed

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Erdem, M., (2023). Celtis tournefortii Lam. Taksonunun Üreti̇mi̇ ve Peyzaj Tasarımında Kullanımı Üzeri̇ne Araştırmalar. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.