Nükleer reaksiyonlarda hiper çekirdek izotop dağılımlarının araştırılması

Bu tez çalışmasında nükleer reaksiyonlardaki çekirdek ve hiper çekirdeklerin izotopik dağılımlarını araştırdık. Çünkü relativistik hadron ve yarı-yanal ağır iyon çarpışmalarındaki uyarılmış ağır çekirdek kalıntıları FAIR VE NICA'da planlanan yeni teknolojiler kullanılarak belirlenebilir. Son deneyler hem yarı-yanal hem de merkezi çarpışmalarda hiper çekirdeklerin gözlemlendiğini doğrulamaktadır. Nükleon-nükleon etkileşimi, elastik saçılma verilerinden iyi bilinmektedir. Literatürde hiperon-nükleon ve hiperon-hiperon etkileşimleri hakkında yeterli bilgi yoktur. Çünkü hiperonların yarı ömrü çok kısadır ve deneylerde gözlenen ürün sayıları çok düşüktür. Bir hiperon atom çekirdeğinin derinliklerine ulaşabilir. Hiperonların acayiplik sayısına sahip olmaları nedeniyle nükleonlar tarafından Pauli dışarlama etkisine maruz kalmazlar. Bu nedenle, hiperonlar atom çekirdeklerinin iç bölgelerini hassasiyetle araştırmak için kullanılabilir.

In this study, we have investigated the isotopic distributions of nuclei and hyper nuclei in nuclear reactions. Because the excited heavy hyper residues in relativistic hadron and peripheral heavy-ion collisions can be detected by using new technologies which are planned at FAIR and NICA. Recent experiments have confirmed observations of hyper nuclei in both peripheral and central collisions. Nucleon-nucleon interaction is well known from elastic scattering data. There are not enough information about the hyperon-nucleon and hyperon-hyperon interactions in the literature. Because hyperons have very short life times and yields are very low in experiments. A hyperon can be put deep inside an atomic nucleus. There is no Pauli blocking by the nucleons for hyperons due to their strangeness number. That is why hyperons can be used as a sensitive probe of the nuclear interior of atomic nuclei.