Cihanbeyli (Konya) ve çevresinin hidrojeolojik, hidrokimyasal ve izotopik özelliklerinin incelenmesi
Yükleniyor...
Tarih
2010-06-08
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İnceleme alanı, Cihanbeyli (Konya) ve çevresinde yaklaşık 3000 km2'lik bir alanı kapsamaktadır. İki alt havzayı içine alan inceleme alanının kuzey-kuzeybatısındaki piroklastik kayaçlar, Koçyaka ve Cihanbeyli formasyonları ile güney-güneybatıdaki İnsuyu formasyonundan alınan örneklerde su-kayaç etkileşimi yüksek olup hakim katyon Mg ve Ca, anyon ise HCO3'dır. Alanın doğu ve orta kesimlerindeki örneklerde ise yüksek TDS içeriğine bağlı Na, Cl ve SO4 oranında artış olmaktadır. Fakat yeraltısularında akifer litolojisinin heterojenliğinden kaynaklanan düzenli bir kimyasal değişim olmamaktadır. İnceleme alanındaki sularda bulunan Ca ve Mg iyonlarının kökeni karbonat ayrışması, Ca ve Mg iyonları ile Na arasındaki iyon değişimi ve alanda bulunan jips, aragonit, kalsit gibi evaporitik minerallerden kaynaklanmaktadır. Na+ ve Cl- arasındaki güçlü korelasyon (r2=0,9) ve bu iyonların Br ve B iyonları ile ilişkisinin yanında suların molar Sr/Ca oranları (0,004648-0,028712), suların evaporitik kökenli olduğunu göstermektedir. Ayrıca suların molar Cl/Br oranları bölgede minor oranda halit çözümünü yansıtırken okyanus sularına ait molar Cl/Br (550-700) oranından daha yüksek çıkan değerler ise bölgede var olan jips, aragonit vb. minerallerin çözündüğünü göstermektedir. Sıcak ve mineralli sular ile traverten konilerinden alınan sular AIH sınıflamasına göre Ca-Mg-Na-SO4-HCO3-Cl bileşiminde olup aynı kökene sahiptirler. Suların hazne kaya sıcaklıkları ise 85-110 oC arasındadır. Yeraltısularında NO3, B, P, Cr, As, Se, Al iyonları TSE (266) ve ÇOB (2004) standartlarına göre sınır değerlerin üzerinde çıkmıştır. Sulak alanlarda ise CWQG (2005) standartlarına göre As, B ve P değerleri sınır değerlerin üzerindedir. İzotopik çalışmalarda sulara ait noktalar meteorik su çizgisine yaklaşık paralel ve yakın düşmüş olup, sular meteorik kökenlidir. Trityum değerlerine (0-2,75 TU) göre ise yeraltısuyu döngüsünün uzun zamanlı ve derin dolaşımlı olduğu belirlenmiştir.
The study area covers an area approximately 3000 kilometers square in Cihanbeyli (Konya) and it?s surrounding. The study area consists two sub-basins. The water-rock interaction is high in the samples of pyroclastic rocks, Koçyaka and Cihanbeyli formations at the north-northwestern of the study area, and in the samples of İnsuyu formation at the south-southwest. In addition, dominant cations are Mg and Ca and the anion is HCO3. In the samples taken from eastern and central parts of the field, due to the high TDS content Na, Cl and SO4 rates increase. But there is no regular change in the groundwater, as a consequence of the heterogeneous attribution of the aquifer lithology. The origin of the Ca and Mg ions exist in the study area?s groundwaters is carbonate weathering, ion exchange between Ca, Mg and Na ions and the existence of the evaporate minerals such as gypsum, aragonite, calcite. The strong correlation between Na and Cl (r2=0,9), their relation with Br ions and B ions and also molar Sr/Ca ratios (0,004648-0,028712) of the waters indicate that they have evaporative origin. In addition, water?s molar Cl/Br ratios reflect halite dissociation at minor proportion in the region and the values higher than the molar Cl/Br ratios (550-700) belong to ocean waters points out the dissolution of minerals such as gypsum, aragonite, etc. in the region. According to IAH classification, hot and mineralized waters and the waters were taken from the travertine cones are in Ca-Mg-Na-SO4-HCO3-Cl composition and have the same origin. In addition their reservoir rock temperatures are in the range of 85-110 oC. NO3, B, P, Cr, As, Se and Al ion concentrations at the groundwaters are above the recommended limits in respect of TSE (266) ve ÇOB (2004) standards. Besides As, B and P ion concentrations at the wetlands are above the recommended limits limits in respect of CWQG (2005) standards. In isotopic studies, points belong to waters were nearly parallel and close to the meteoric water line, so the waters have meteoric origin. According to the Tritium concentration values (0-2,75 TU) the groundwater circulation has deep movement which takes long time.
The study area covers an area approximately 3000 kilometers square in Cihanbeyli (Konya) and it?s surrounding. The study area consists two sub-basins. The water-rock interaction is high in the samples of pyroclastic rocks, Koçyaka and Cihanbeyli formations at the north-northwestern of the study area, and in the samples of İnsuyu formation at the south-southwest. In addition, dominant cations are Mg and Ca and the anion is HCO3. In the samples taken from eastern and central parts of the field, due to the high TDS content Na, Cl and SO4 rates increase. But there is no regular change in the groundwater, as a consequence of the heterogeneous attribution of the aquifer lithology. The origin of the Ca and Mg ions exist in the study area?s groundwaters is carbonate weathering, ion exchange between Ca, Mg and Na ions and the existence of the evaporate minerals such as gypsum, aragonite, calcite. The strong correlation between Na and Cl (r2=0,9), their relation with Br ions and B ions and also molar Sr/Ca ratios (0,004648-0,028712) of the waters indicate that they have evaporative origin. In addition, water?s molar Cl/Br ratios reflect halite dissociation at minor proportion in the region and the values higher than the molar Cl/Br ratios (550-700) belong to ocean waters points out the dissolution of minerals such as gypsum, aragonite, etc. in the region. According to IAH classification, hot and mineralized waters and the waters were taken from the travertine cones are in Ca-Mg-Na-SO4-HCO3-Cl composition and have the same origin. In addition their reservoir rock temperatures are in the range of 85-110 oC. NO3, B, P, Cr, As, Se and Al ion concentrations at the groundwaters are above the recommended limits in respect of TSE (266) ve ÇOB (2004) standards. Besides As, B and P ion concentrations at the wetlands are above the recommended limits limits in respect of CWQG (2005) standards. In isotopic studies, points belong to waters were nearly parallel and close to the meteoric water line, so the waters have meteoric origin. According to the Tritium concentration values (0-2,75 TU) the groundwater circulation has deep movement which takes long time.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Cihanbeyli, Yer altı suları, Mineralli su, Evaporasyon trityum, Ground waters, Mineralized water, Evaporation, Tritium
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Bozdağ, A. (2010). Cihanbeyli (Konya) ve çevresinin hidrojeolojik, hidrokimyasal ve izotopik özelliklerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış doktora tezi, Konya.
