Klasik Edebiyatta Çok Bilinmeyen Bir Tür Olarak Rûz-Nâme ve Müellifi Bilinmeyen Bir Örneği
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2021 Aralık
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Klasik Türk edebiyatı daha çok nazım üzerine kurulu bir edebiyattır. Bu edebiyat geleneği içerisinde anlatılmak istenen hemen her şey manzum olarak ifade edilmiştir. Bu sebeple farklı konuları işleyen birçok türde çokça manzum eser verilmiştir. Bu çalışmada, klasik edebiyatta örneklerine az rastlanan ve çok bilinmeyen rûz-nâme türü ve türe ait bir örnek konu edilmiştir. Farsçada günlük yazı anlamına gelen “rûz-nâme” kelimesi, Türk tarih ve kültüründe; günlük olayların yazıldığı defter, yevmiye defteri, takvim, gündem, ordunun seferi sırasında meydana gelen olayların ve gelişmelerin günü gününe yazıldığı defter, günlük gazete gibi çok değişik türlerin adı olarak kullanılmıştır. Bunların haricinde örneklerine çok az rastlanan ve az bilinen edebî bir türün adı olarak da kullanıldığı anlaşılmaktadır. Ay veya haftanın günlerini konu alan rûz-nâme adlı edebî türde, günün belli zamanlarına belli gök cisimlerinin tesiri ve ilgili zamanlarda neleri yapmanın iyi ve kötü olduğu anlatılmaktadır.Çalışmanın konusu olan eser, Ankara Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi Koleksiyonu’nda, 06 Hk 437/4 demirbaş numarası ile kayıtlıdır. 84 varaklık eserin 31b-36b varaklarında yer alan rûz-nâmede haftanın yedi günü konu edilmiştir. Rûz-nâmede gündüzler tan, kuşluk, gün zevali, öğle, beyne’s- salateyn, ikindi, gün batımı; geceler ise mağrib, ‘işâ, ‘işâ’eyn, nısfu’llely, sülüseyn, sülüsü’l-âhir ve fecr olarak yedi zaman dilimine bölünmüştür. Bu zaman dilimlerine haftanın hangi gününde hangi gök cisminin hâkim olduğu söylenerek o zamanda yapılması faydalı ve zararlı olan işler anlatılmıştır.
Classical Turkish literature is a kind of literature which based on poetry. Almost everything that is meant to be told in this literary traditon has been expressed in verse. For this reason, many different genres which include different subjects were written up in poetic way. In this study, an example of the type of ruz-name, which is rarely encountered and less known in the classical literture tardition, is discusssed. The word ruz-name, which means daily writing in Persian, has been used in Turkish historyand culture to cover more than one different genre in different fields. One of them is a literary genre that is about to days of the month or week, in which mentions what is genarally good to do and what is bad to do in these time periods.In this ruz-name, which were analysed, seven days of the week were discussed. In ruz-name daytimes were divided into seven parts; dawn, mid-morning, decadence of day, midday, interval between two prayers, midafternoon and sunset. Nighttime also divided into seven parts; occident, evening, isha’eyn, midnight, suluseyn, sulusu’l-ahir and aurora. By telling which celestial body is dominant on which day of the week at these time periods, the auspicious and omnious deeds at that time are explained.
Classical Turkish literature is a kind of literature which based on poetry. Almost everything that is meant to be told in this literary traditon has been expressed in verse. For this reason, many different genres which include different subjects were written up in poetic way. In this study, an example of the type of ruz-name, which is rarely encountered and less known in the classical literture tardition, is discusssed. The word ruz-name, which means daily writing in Persian, has been used in Turkish historyand culture to cover more than one different genre in different fields. One of them is a literary genre that is about to days of the month or week, in which mentions what is genarally good to do and what is bad to do in these time periods.In this ruz-name, which were analysed, seven days of the week were discussed. In ruz-name daytimes were divided into seven parts; dawn, mid-morning, decadence of day, midday, interval between two prayers, midafternoon and sunset. Nighttime also divided into seven parts; occident, evening, isha’eyn, midnight, suluseyn, sulusu’l-ahir and aurora. By telling which celestial body is dominant on which day of the week at these time periods, the auspicious and omnious deeds at that time are explained.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Klasik Türk edebiyatı, Tür, Rûz-nâme, Ebû Ma’şer-i Belhî
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
53
Künye
Çakın, M. B., (2021). Klasik Edebiyatta Çok Bilinmeyen Bir Tür Olarak Rûz-Nâme ve Müellifi Bilinmeyen Bir Örneği. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (53), 207-229.
