Anadolu Selçuklu Dönemi Yapılarında Sütunçeler
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Anadolu Selçuklu Döneminin süsleme unsurları içerisinde yer alan ‘sütunçeler’; mescit,
cami, türbe, medrese, kervansaray, çeşme, namazgah gibi yapı türlerinde karşımıza
çıkmaktadır. Bahsedilen yapı çeşitlerinin genellikle mihrap, taç kapı, pencere veya kitabe gibi
unsurlarında, köşe sivriliğini ve dikey hatları azaltmak veya genellikle girişleri ve mihrap
nişlerini vurgulamak amacıyla kullanılan süsleme elemanıdır. Anadolu Selçuklu Dönemi
yapılarında kullanılan sütunçeler önceliğimiz gövde olduğu için katalog kısmında incelemeye
gövdelerden başlanmıştır, sonrasında da başlık ve kaide kısımları ile üç ana başlıkta
incelenmiştir. Formuna Göre Sütunçe Gövdeleri, Silindirik Formdaki Gövdeler, Zikzak
Formdaki Gövdeler, Sarmal Formdaki Gövdeler, Dilimli Formdaki Gövdeler, Çokgen
Formdaki Gövdeler, Münferit formdaki gövdeler olarak altı alt başlığa ayrılmaktadır. Formuna
Göre Sütunçe Başlıkları, Tabla Başlıklar, Zar Başlıklar, Kübik Başlıklar, Mukarnas Başlıklar,
İki Kademeli Başlıklar, Konik veya Piramidal Başlıklar, Münferit Başlıklar olarak yedi alt
başlık altında değerlendirilmiştir. Formuna Göre Sütunçe Kaideleri, Tabla kaideler, Zar
kaideler, Kübik Kaideler, Konik veya piramidal kaideler, Münferit Kaideler olarak beş başlığa
ayrılmaktadır. Süslemesine Göre Sütunçe Gövdeleri; Bu bölümde sütunçeler Geometrik ve
Bitkisel olarak iki başlık altında değerlendirilmiştir. Bu iki başlık da kendi içlerinde farklı alt başlıklara ayrılmaktadır. Geometrik Süslemeye Sahip Sütunçe Gövdeleri, Geçmelerle Süslü
Sütunçeler, Sarmal Sütunçeler, Zikzaklarla Süslü Sütunçeler olmak üzere üç alt başlığa
ayrılırken Zikzaklı Sütunçeler ise kendi içinde Dikine Zikzaklı Sütunçeler ve Yatay Zikzaklı
Sütunçeler olmak üzere iki alt başlığa ayrılmıştır. Bitkisel Süslemeye Sahip Sütunçe Gövdeleri,
Lotus ve Palmetlerle Süslü Sütunçeler, Kıvrım Dallarla Süslü Sütunçeler olarak değerlendirilir.
Süslemesine Göre Sütunçe Başlıkları; Geometrik Süslemeye Sahip Başlıklar, Bitkisel
Süslemeye Sahip Başlıklar, Figürlü Başlıklar olarak ayrılır. Süslemesine Göre Sütunçe
Kaideleri; Geometrik Süslemeye Sahip Kaideler, Bitkisel Süslemeye Sahip Kaideler,
Süslemesiz Kaideler olarak değerlendirilmiştir.
The 'columns', which are among the elements of the Anatolian Seljuk Period; Arrangement rules in building types such as masjid, mosque, tomb, madrasa, caravanserai, fountain, prayer place. It is an ornamental element used to reduce the corner sharpness and vertical lines or to emphasize the entrances and niches of the mihrab, generally in the elements of the mentioned building types such as mihrab, crown door, window or inscription. Since the pillars used in the Anatolian Seljuk Period structures are the bodies, we started the analysis from the bodies in the catalog section, and then they were examined under three main headings with the capital and pedestal parts. According to Form, Column Bodies, Cylindrical Form Bodies, Zigzag Form Bodies, Spiral Form Bodies, Sliced Form Bodies, Polygonal Form Bodies, Individual Form Bodies are divided into six headings. Column Headings According to Their Forms, Table Headers, Dice Heads, Cubic Headers, Muqarnas Headers, Two-Stage Headers, Conical or Pyramidal Headers, and Individual Headings. Pedestals; According to their form, Column Bases are divided into five headings: Table pedestals, Dice pedestals, Cubic pedestals, Conical or pyramidal pedestals, Individual pedestals. Column Bodies According to Ornament; In this section, colonnades are evaluated under two titles as Geometric and Herbal. These two titles are also divided into different titles within themselves. While the Geometrical Ornamented Column Bodies are divided into three titles, namely, Columns with Inserts, Burmese Columns, and Zigzag Decorated Columns, Zigzag Columns are divided into two titles, Vertical Zigzag Columns and Horizontal Zigzag Columns. Column Stems with Herbal Ornament are considered as Pillars Ornate with Lotus and Palmettes, Columns Ornate with Twisted Branches and Ivy. Column Headings According to Ornament; Headings with Geometric Ornaments, Headings with Herbal Ornaments, and Figure Headings are separated. Column Pedestals by Ornamentation; pedestals with Geometric Ornaments, pedestals with Herbal Ornaments, and pedestals with unadorned were evaluated.
The 'columns', which are among the elements of the Anatolian Seljuk Period; Arrangement rules in building types such as masjid, mosque, tomb, madrasa, caravanserai, fountain, prayer place. It is an ornamental element used to reduce the corner sharpness and vertical lines or to emphasize the entrances and niches of the mihrab, generally in the elements of the mentioned building types such as mihrab, crown door, window or inscription. Since the pillars used in the Anatolian Seljuk Period structures are the bodies, we started the analysis from the bodies in the catalog section, and then they were examined under three main headings with the capital and pedestal parts. According to Form, Column Bodies, Cylindrical Form Bodies, Zigzag Form Bodies, Spiral Form Bodies, Sliced Form Bodies, Polygonal Form Bodies, Individual Form Bodies are divided into six headings. Column Headings According to Their Forms, Table Headers, Dice Heads, Cubic Headers, Muqarnas Headers, Two-Stage Headers, Conical or Pyramidal Headers, and Individual Headings. Pedestals; According to their form, Column Bases are divided into five headings: Table pedestals, Dice pedestals, Cubic pedestals, Conical or pyramidal pedestals, Individual pedestals. Column Bodies According to Ornament; In this section, colonnades are evaluated under two titles as Geometric and Herbal. These two titles are also divided into different titles within themselves. While the Geometrical Ornamented Column Bodies are divided into three titles, namely, Columns with Inserts, Burmese Columns, and Zigzag Decorated Columns, Zigzag Columns are divided into two titles, Vertical Zigzag Columns and Horizontal Zigzag Columns. Column Stems with Herbal Ornament are considered as Pillars Ornate with Lotus and Palmettes, Columns Ornate with Twisted Branches and Ivy. Column Headings According to Ornament; Headings with Geometric Ornaments, Headings with Herbal Ornaments, and Figure Headings are separated. Column Pedestals by Ornamentation; pedestals with Geometric Ornaments, pedestals with Herbal Ornaments, and pedestals with unadorned were evaluated.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Temekoğlu, E., (2023). Anadolu Selçuklu Dönemi Yapılarında Sütunçeler. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
