Genel işlem şartları ve tüketici sözleşmelerindeki haksız şartlar
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2008
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan seri üretim sonucunda sözleşmelerde değişiklikler meydana gelmiş, klasik borçlar hukuku sözleşmeleri dışında standart sözleşme denilen yeni bir sözleşme modeli ortaya çıkmıştır. Bu gelişmeler karşısında sözleşmelerin müzakere edilebilme imkânı kalmamış, tüketiciler uzun süre satıcıların dayattıkları hükümlerle sözleşme yapmak zorunda kalmışlardır. Bu şekilde yapılan sözleşmeler, bireysel sözleşmelerle aynı statüde değerlendirilmiş ve bu sebeple tüketici korumasız kalmıştır. Türk Borçlar Kanununa göre kişilere diledikleri içerikte sözleşme yapma imkânı tanınmış ve kişi iradesinin bu konuda sınırlandırılmasına sıcak bakılmamıştır. Ancak standart sözleşmeler yani genel işlem şartlarını havi sözleşmeler ile girişimciler boş hükümleri kendi çıkarlarına hizmet edecek şekilde kullanmaya başlamışlar ve sözleşme ilişkisinden doğabilecek tüm riskleri karşı tarafa yükleme gayreti içerisine girmişlerdir. Standart sözleşmelerin bu şekilde kullanılmasına ilk tepki mahkemelerden gelmiştir. Ancak mahkeme kararlarının sadece tarafları bağlaması ve tüketicilerin açtıkları mahkemeleri kaybetme riskini göze alamamaları sebebiyle mahkemeler tarafından yapılan denetimlerin yetersizliğinin anlaşılması ile pek çok ülkede yasalaştırma çalışmalarına girişilmiş ve sonuçta Türk Hukuku açısından da bu zorunluluk hissedilmiştir. Batıdaki gelişmeler sonucunda ülkemizde de 06.03.2003 tarihinde kabul edilen 4822 Sayılı Kanun ile Değişik 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 6. maddesi ile tüketici aleyhine yapılan haksız şartların durumu genel olarak düzenlenmiştir. Bu şartlar örnek kabilinden sayılmış olan genel işlem şartlarıdır. Genel işlem şartlarının kullanımının bireysel sözleşme modelinden uzaklaşılmasına yol açtığı ortadadır. İster sözleşme içerisinde yer alsın ister sözleşme metni dışında düzenlenip atıfla ilişkilendirilsinler genel işlem şartlarının kullanılması sözleşmeyi standart sözleşme haline getirmekte ve sözleşme serbestîsinin ruhuna aykırı bir duruma sebep olmaktadır.
There have been modifications in the configuration of contracts, due to mass production caused by technological developments. And except for conventional law contracts a new version of contract has come out which is called a ?Standard Contract? that gives all of the benefits to dealing and none the consumer. Thus, signings of contracts has become unfair consumers are obliged to make contracts under the conditions determined by dealers. Applyings individual contracting codes to these contracts expoits consumers. According to the Turkish Code of Obligations individuals are free to determine the content of their contracts, restricting personal will is not allowed by law. Now, entrepreneurs have started to use gaps in the articles of standard contracts to favour themselves and so all the possible risks of the contract have been put on the consumer. Since the supervisionary actions executed by the courts have become insufficient, a legal base had to be constructed in order to protect consumers. After the improvements in the European Law, Turkish Law on the Protection of Consumers (4077) has also been modified by Law no 4822, so that a general condition has been made in the articles against consumer rights. In Turkish Law Doctrine it is without objection that use of the standard form contract conditions causes divergence from the individual contracting model. Unfair terms in consumer contracts, either placed in the contract or inferred by another source text, makes a situation against the liberty of contract.
There have been modifications in the configuration of contracts, due to mass production caused by technological developments. And except for conventional law contracts a new version of contract has come out which is called a ?Standard Contract? that gives all of the benefits to dealing and none the consumer. Thus, signings of contracts has become unfair consumers are obliged to make contracts under the conditions determined by dealers. Applyings individual contracting codes to these contracts expoits consumers. According to the Turkish Code of Obligations individuals are free to determine the content of their contracts, restricting personal will is not allowed by law. Now, entrepreneurs have started to use gaps in the articles of standard contracts to favour themselves and so all the possible risks of the contract have been put on the consumer. Since the supervisionary actions executed by the courts have become insufficient, a legal base had to be constructed in order to protect consumers. After the improvements in the European Law, Turkish Law on the Protection of Consumers (4077) has also been modified by Law no 4822, so that a general condition has been made in the articles against consumer rights. In Turkish Law Doctrine it is without objection that use of the standard form contract conditions causes divergence from the individual contracting model. Unfair terms in consumer contracts, either placed in the contract or inferred by another source text, makes a situation against the liberty of contract.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Genel işlem şartları, General transaction conditions, Sözleşme serbestisi, Freedom contract, Consumer protection, Tüketicinin korunması, Tüketicinin korunması hakkında kanun, Consumer protecting law
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Kartal, D. (2008). Genel işlem şartları ve tüketici sözleşmelerindeki haksız şartlar. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya.
