Radyasyon Doz Ölçümleri̇ ve Dozi̇metreler

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2022

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Radyasyon doz ölçümleri, iyonlaştırıcı radyasyona maruz kalan canlı dokuların, alınan doz miktarına göre aldığı hasarların belirlenmesinde hayati önem taşır. Bu nedenle, doz ölçümlerinde kullanılan dozimetrelerin geliştirilmesi ve sınıflandırılması önemlidir. Doz ölçümleri, sağlık alanında tedavi amaçlı, radyasyondan korunma amaçlı, arkeolojik kalıntıların ve tarihi materyallerin yaş tayininde ve uzay araştırmalarında geniş şekilde kullanılmaktadır. Dozimetri kullanımı için, amaca en uygun ve en doğru kullanımın yapılabilmesi için, yapılan araştırmalar önemlidir. Bu çalışmada, dozimetrelerin kullanım amacına göre ve fiziksel özelliklerine göre bir sınıflandırılması yapılmıştır. Ayrıca, günümüzde en çok kullanılan dozimetreler TLD (Termolüminesans Dozimetre) ve OSL (Optiksel Uyarmalı Dozimetre) dozimetrelerin fiziksel özellikleri ve doz ölçüm metodları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Doz ölçümlerine örnek olarak 5 farklı ISO 4037 standardına sahip yüzük dozimetre (ISO Rad Fantom) ve RADKOR ext dose OSL dosimetre okuyucusu sistemi kullanılmıştır. Bu çalışmada, ışınlanan yüzük dozimetrelerinde cilt dozu (Hp(0,07)) ölçümleri test standardı ISO IEC 62387 baz alınarak gerçekleştirilmiştir. Dozimetrelerin ışınlanma işlemi ISO 4037-3 baz alınarak Cs-137 ve farklı enerjilerde X-ray (N-40, N-60, N-80, N-100, N-120 ve N-150) ışın setleri kullanılarak gerçekleştiril-miştir. Farklı foton enerjilerindeki doz okuma sonuçları ISO 62387 stanadrdına göre enerji testi veya ISO 14146 standardına göre performans testlerine göre analiz edilmiştir. Doz hızı artırıldığında ışınlanma süresinin kısaldığını gözledik. Altı farklı kaynaktan ışınlanan dozlar beş farklı yüzük dozimetre ile ölçülmüş ve bunlar dozimetre okuyucu sistemi tarafından okunmuştur. Yüzük dozimetrelerin ışınlanan ve ölçülen dozlar arasında kararlılık ve güvenirlik belirlenmiştir. Standartlara uygun olarak geliştirilmiş ve kullanıma hazırlanmış kişisel dozimetrelerin güvenle kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.
Dose measurements are vitally important to determine the damage in living tissues exposed to ionizing radiation. Therefore, it is important to develop and classify the dosimeters used in dose measurements. Dose measurements are widely used for therapeutic purposes in the field of health, radiation protection, age determination of archaeological remnants, historical materials, and in space research. For the use of dosimetry, researches are important to make the most appropriate and accurate use. In this study, a classification of dosimeters according to their intended use and their physical properties has been made. In addition, the physical properties and dose measurement methods of the mostly used dosimeters TLD (Thermoluminescence Dosimeter) and OSL (Optically Stimulated Dosimeter) dosimeters were examined in detail. As an example of dose measurements, a ring dosimeter (ISO Rad Phantom) and a RADKOR ext dose OSL dosimeter reader system with 5 different ISO 4037 standards were used for dose measurements. In this study, skin dose (Hp(0,07)) measurements in irradiated ring dosimeters were performed based on the test standard ISO IEC 62387. The irradiation process of the dosimeters was carried out based on ISO 4037-3, using Cs-137 and X-ray (N-40, N-60, N-80, N-100, N-120 and N-150) beam sets of different energies. The dose reading results for different photon energies were analyzed according to the energy test according to ISO 62387 standard or performance tests according to ISO 14146 standard. We observed that, the irradiation time was shortened when the dose rate was increased. The doses irradiated from six different sources were measured with five different ring dosimeters and they were read by the dosimeter reader system. The stability and reliability of the ring dosimeters between the irradiated and the decanted were determined. It was concluded that personal dosimeters developed in accordance with the standards and prepared for use can be used safely.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Radyasyon, Yüzük dozimetre, Rad Fantom, OSL, Radiation, Ring dosimeter, Rad Fantom

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye

Alsfook, W. K. M., (2022). Radyasyon Doz Ölçümleri̇ ve Dozi̇metreler. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.