Cumhuriyet Döneminde Türk siyasi yaşamında siyasi partilerin oluşumu
Yükleniyor...
Tarih
2008
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Cumhuriyet döneminde siyasi partilerin oluşumu Mudafaa-i Hukuk Cemiyeti'nin devamı sayılan Cumhuriyet Halk Partisi ile başlamıştır. 1930'lu yıllar Türkiye'nin gelişmesi için işlevsel bölünmelerin yaşandığı yıllardır. Bu gelişmelerin neticesinde Türk siyasi yaşamında yerel-kültürel çatışmalar yerini, sosyo-ekonomik çıkar çatışmalarına bırakmıştır. Cumhuriyetin ilanından 1945 yılma kadar olan zaman dilimi, Türk siyasi hayatında başka kurulmuş partilerin varlık gösterememesi ile tek partili dönem olarak adlandırılmıştır. 1946 yılında Demokrat Parti'nin kurulması, Türk siyasi yaşamında bir dönemi kapatıp, yeni bir dönemi; çok partili dönemi başlatmıştır. Ekonomik çıkar çatışmasından oluşan partinin, 27 Mayıs 1960'da faaliyetine son verilmesi, akabinde 1961 anayasasının genişlettiği siyasi katılım yolları, sivil halkı kimlik arayışına sokmuş ve siyasi hayatımızda bu sefer 1980 yılma kadar olan zaman diliminde ideolojik kutuplaşmaları başlatmıştır. Genel olarak, sosyalist, milliyetçi ve dinci ideolojiler bu dönemde ve bir kısmıda günümüze kadar devam eden, siyasi partilerin oluşumunu sağlamıştır. CHP bile bu dönemde kendine ideolojik tanımlar yakıştırmıştı!*. 1980 yılında, 12 Eylül 1980 ihtilali ile Türk siyasi yaşamına damgasını vuran pek çok parti kapatılmış, fakat siyasi yasakların kalkmasıyla da eski liderler yeni isimlerle kurulmuş, sözde yeni partilerinin başlarına sırayla geçmişlerdir. Aslında ekonomik bir terim olan liberalizm, bu dönemde yeniden söyleniş edilmeye başlamış, özellikle sağ partilerin oluşum programlarında en çok telaffuz edilen terim olmuştur. Türkiye artık her yönden gelişen bir ülke olduğu için 28 Şubat 19979deki askeri müdahalede gelişmiş bir müdahale olup, cunta yerine post-modern darbe olarak Türk siyasi yaşamında tarihe geçmiştir. Bu en modern darbemiz Refah Partisi'nin çözülmesine, yenilikçi kanadın ayrılıp, tezde en son aktardığımız Adalet ve Kalkınma Partisi'nin kurulmasına vesile olmuştur. Genel değerlendirme yapıldığı zaman Türk siyasi yaşamında siyasi partiler, genel olarak M. Duverger'in parti oluşumları açıklamasındaki parlamento içinden doğan partilere girmektedir. Aynı zamanda sosyo-kültürel bir oluşum şekli yapılacak olduğu zamanda Mardin'in merkez-kenar çatışması ve kenarın siyasal katılım krizinden oluşmuştur.
Formation of political parties during the period of republic started with Republican People's Party that was the continuity of Societies for the Defence of Rights (Miidafaa-i Hukuk Cemiyeti). 19305s are the years in which functional divisions were experienced fort he development of Turkey. As a result of these developments, local-cultural conflicts were replaced by socio-economical conflicts of interest. Time slice from proclamation of the republic to 1945 has been named as single party perio, because other established parties could not make their presence felt in the Turkish political life. Establishment of Democrat Party in 1946 closed a period in the Turkish political life and initiaded a multi-party period. Ending activity of party formed by the economical conflict of interest in may 27, 1960 and then political participation ways expanded by 1961 constitutional law made civil society search an identity and starded an ideological polarizations in the time slice in our political life until 1980. m general, socialist, nationalist and religious ideologies provided formation of political parties in this period of time that some contiuned until today. With the September 12 1980, coud d'etat in 1980, many parties which left their mark on Turkish political life were closed, but former leaders headed so-called new parties that were established with the new names, due to lifting the political ban. Indeed, liberalisin that's an economical term was again starded to be mentioned in this period of time and especially it has been the most pronounced word in the formation programs of the rightist parties. As Turkey became a country that was developing in ali respects, military invetion in February 28, 1998 has been a developed invetion and went down in histoey of Turkish political life as a post-modern coup, instead of junta. That most modern coup of us caused disintegration of Welfare Part (Refah Partisi), separatin of innovative wing and establishment of Justice and Development Party (Adalet ve Kalkınma Partisi). When carrying out the general assessment, political parties in the Turkish political life are usually included in those formed within parliament in the party formation explanation of M. Duverger. Also when a socio-cultural formation was to be made, it occurred due to Mardin5s center-edge conflict and political participation crisis of the edge.
Formation of political parties during the period of republic started with Republican People's Party that was the continuity of Societies for the Defence of Rights (Miidafaa-i Hukuk Cemiyeti). 19305s are the years in which functional divisions were experienced fort he development of Turkey. As a result of these developments, local-cultural conflicts were replaced by socio-economical conflicts of interest. Time slice from proclamation of the republic to 1945 has been named as single party perio, because other established parties could not make their presence felt in the Turkish political life. Establishment of Democrat Party in 1946 closed a period in the Turkish political life and initiaded a multi-party period. Ending activity of party formed by the economical conflict of interest in may 27, 1960 and then political participation ways expanded by 1961 constitutional law made civil society search an identity and starded an ideological polarizations in the time slice in our political life until 1980. m general, socialist, nationalist and religious ideologies provided formation of political parties in this period of time that some contiuned until today. With the September 12 1980, coud d'etat in 1980, many parties which left their mark on Turkish political life were closed, but former leaders headed so-called new parties that were established with the new names, due to lifting the political ban. Indeed, liberalisin that's an economical term was again starded to be mentioned in this period of time and especially it has been the most pronounced word in the formation programs of the rightist parties. As Turkey became a country that was developing in ali respects, military invetion in February 28, 1998 has been a developed invetion and went down in histoey of Turkish political life as a post-modern coup, instead of junta. That most modern coup of us caused disintegration of Welfare Part (Refah Partisi), separatin of innovative wing and establishment of Justice and Development Party (Adalet ve Kalkınma Partisi). When carrying out the general assessment, political parties in the Turkish political life are usually included in those formed within parliament in the party formation explanation of M. Duverger. Also when a socio-cultural formation was to be made, it occurred due to Mardin5s center-edge conflict and political participation crisis of the edge.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Cumhuriyet Dönemi, Republic Period, Siyasi partiler, Political parties
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Akdoğan, E. (2008). Cumhuriyet Döneminde Türk siyasi yaşamında siyasi partilerin oluşumu. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya.
