Hilmi Ziya Ülken'in materyalizm ve spiritualizme eleştirel yaklaşımı
| dc.contributor.advisor | Dalkılıç, Bayram | |
| dc.contributor.author | Yüce, Yusuf | |
| dc.date.accessioned | 2018-02-20T07:11:38Z | |
| dc.date.available | 2018-02-20T07:11:38Z | |
| dc.date.issued | 2009 | |
| dc.department | Enstitüler, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı | en_US |
| dc.description.abstract | Hilmi Ziya Ülken, varlık konusundaki görüşleri temelde ikiye ayırır: Varlığı, ?ontolojik olarak var kabul edip ideden ibaret sayan? spiritualizm ile ?varlık ancak duyu verilerimizle algıladığımız kaba maddeden ibarettir.? diyen materyalizm görüşleri. Ülken her ikisini de aynı derecede yanlış olarak değerlendirmiştir. O, ne spiritualizme ne de materyalizme karşı ilgi duymuştur. İkisi de varlığı tek bir yönden ele alan açıklamalardır. Varlığı bir bütün olarak değerlendirip bütün yönleriyle ele aldığımızda madde varlığın ontolojik boyutu, düşünce ise varlığın epistemolojik boyutudur. İkisi de varlık denen bir bütünün iki ayrı cephesidir. O, özellikle spiritualistler gibi varlığın arkasında bir sır, gayb alemi aramamıştır. Varlığın arkasında bir sır, bir gayb alemi ararsak bu ilk kaynağın bütün varlıkları ortaya çıkarışını ispatlamamız gerekir. Bu itibarla Ülken ?tümelist? bir tavır takınır. Aristoteles'in tabakalı alem görüşünü benimser. Her varlığı kendi varlık tabakası içerisinde değerlendirmiştir. Maddeyi madde, bitkiyi bitki, hayvanı hayvan, insanı insan olarak ele almıştır. Bir varlık tabakasını bir alt varlık tabakasına asla irca etmemiş, bu itibarla materyalizmden ayrılırken tabakalar arasındaki hazırlayıcı şartları da göz önünde bulundurmuştur. Bu yönüyle de spiritualizmden ayrılmıştır. Her varlık tabakasının nasıl ortaya çıktığı ise Anaximandros'un aperionu gibi belirsizdir. Madde-ruh, akıl-duyu, obje-suje gibi bütün zıtlıkları bütünün, birbirine karşıt olmakla beraber birbirini tamamlayan unsurları olarak değerlendirir. Felsefedeki birçok çelişkileri, açmazları bu şekilde aşmaya çalışır. Bunu ?dyade? kavramıyla ifade eder. ?Dyade? düşüncesini Platon'dan alıp felsefi düşüncemize sokmuştur. Spiritualizm ve materyalizm çıkmazını da dyade ile aşmaya çalışmıştır. Spiritualist açıklamalar gerçeğin bir boyutudur. Materaylizm ise ona zıt olmakla beraber gerçeğin bir başka boyutudur. Bu iki zıtlığı birbirini tamamlar şekilde ele almak gerekir. İşte Ülken buna dyade düşüncesi demiştir. Aslında spiritualist ve maretyalist açıklamalar yanlış değildir. Yanlışlık bunların tek başına ele alınıp ileri götürülmesindedir. Gerçeğin sadece ondan ibaret görülmesindedir. Ruh ve bilgi konusunda da, Ülken orta bir yol izlemiştir. Materyalistler gibi ruhu inkar etmemiş. ruhi fonksiyonları bedene indirgememiştir. Ancak spiritualistler gibi de ruhu bedenden tamamen bağımsız, insana yukarıdan verilmiş bir yeti olarak görmemiştir. Ruh insanın toplum ve tabii çevreye karşı bilinç ve kişilik kazanmasıdır. Çekiçle örs arasındaki kıvılcım gibi uzviyetle toplum çatışmasından ortaya çıkan bilinç olayıdır. Bedenle beraber ortaya çıkar, ölümle de yok olur. Ruh ve beden insan denilen bütünün farklı cepheleridir. İnsanı beden ve ruhtan oluşan bir bütün olarak ele alır. Bilgi, ne materyalistlerin dediği gibi objeden ibarettir, ne de spiritualistlerin dediği gibi sujeden ibarettir. Bilgi obje-suje bütünlüğü içinde ele alınmalıdır. Obje olmayınca suje tek başına bilgi üretemez. Suje olmayınca da objenin hiçbir anlamı yoktur. | en_US |
| dc.description.abstract | Hilmi Ziya Ülken seperates the ideas of existence into two basic parts.Spiritualizm acceptes the existences presence as ontolojik and Materyalizm says Existence : only we accept it with our sense datums.Ülken evalvated both of them at the same depree as wrong.He interested in neither spiritualizm nor materyalizm.Both of them takes the existence only one aspect.When we take the existence as totally and evalvate , Element is the existence?s ontolojik presence.Idea is the existence?s epistomolojik presence.both of them are the different two parts fore head of the whole.He didn?t look for a secret world behind the existence as especially spiritulasts.If we look for a secret behind the existence we need to prove how to creator created the existences.So Ülken thinks as Tümelist. He acceptes Aristotele?s class world.He evalvated every existence in its world.He accepts Element is an element, plant is plant, animal is an animal,human is human.One Existence world didn?t take the place under the other class.Because of this he paid attention to the condition of preparation while seperating from the materyalizm . He seperated spiritualizm from this direction.Both of them are different two parts fore head of the whole how existence class appecred is indistinct as Anaxisnandros Aperion. We accept Material- soul ,wit-sence,obje-suje are the oposite of each other but they complete each other many contradictions in philosopy try to pass over the difficulties.He explains this with Dydae. He took the idea of Dyade from Platon put it into philosophy.He tired to pass over the difficulty of spiritualizm and Mateyalizm.Spirıtualist explanations are the dimension of the truth.Materyalizm is the another sight of truth but it is Just opposite of that.We need to take these two opposites as to complete each other. Well, Ülken said this Dyade idea.In reality the spiritualist and materyalist explanations aren?t wrong.The mistake is to take them alone and take ahead.The mistake to take heality as itself. Ülken followed a middle way abouth the subject of soul and knowledge.He didn?t deny the soul like materyalist.He didn?t reduce soul function into body.But he didn?t see soul free from the body and he didn?t accept it as power that given from the above.Soul is getting personality of the human to the society and natural surroundinps.It is the conscious event that happened the spark event between hammer and anvil.It brings out with body and disappear with death.Soul and body are the different front of the human.It takes the human Just body and soul Knowledge isn?t an object or suje .We must take the Knowledge in the totolity of obje and suje. Suje doesn?t produce knowledge without obje and there is no mean of obje if we don?t have suje. | en_US |
| dc.identifier.citation | Yüce, Y. (2009). Hilmi Ziya Ülken'in materyalizm ve spiritualizme eleştirel yaklaşımı. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya. | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12395/8890 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.selcuk | 20240510_oaig | en_US |
| dc.subject | Madde | en_US |
| dc.subject | Matter | en_US |
| dc.subject | Felsefe | en_US |
| dc.subject | Philosophy | en_US |
| dc.title | Hilmi Ziya Ülken'in materyalizm ve spiritualizme eleştirel yaklaşımı | en_US |
| dc.title.alternative | Hilmi Ziya Ülken's criticizing approach to materyalizm and spiritualizm | en_US |
| dc.type | Master Thesis | en_US |
