19-21 yaş aralığındaki bireylerin ultra işlenmiş besinlere yönelik bilgi ve tüketim sıklıklarının değerlendirilmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Ultra işlenmiş besin tüketiminin artması ile başta obezite olmak üzere bulaşıcı olmayan hastalıkların prevalansı artış göstermektedir. Bu çalışmada 19-21 yaş aralığındaki bireylerin ultra işlenmiş besinlere yönelik bilgilerinin ve tüketim sıklıklarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma verileri, ilişkisel tarama modeli kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ve anket aracılığıyla toplanmış olup, anket demografik bilgiler ve antropometrik ölçümle ilgili sorular, ultra işlenmiş besinlere yönelik bilgi formu ve ultra işlenmiş besin tüketim sıklığı formu olmak üzere üç kısımdan oluşmuştur. Katılımcıların %65,69'u (n=381) kadın ve %34,31'i (n=199) erkektir. Katılımcıların %64,8'i ultra işlenmiş besin kavramını daha önce duymadığını belirtirken, %79,5'i ultra işlenmiş besinlerin sağlıksız olduğunu düşündüklerini ve %52,8'i yine de tüketmeye devam edeceklerini bildirmişlerdir. Ultra işlenmiş besin denildiğinde akla gelen ilk besinler cips, sosis, sucuk, paketli besin, salam, noodle, kek vd. olmuştur. Paketli dondurma, işlenmiş etler, kahvaltılık tahıllar, margarin, şekerli veya gazlı içeceklerin tüketim sıra ortalamaları ile cinsiyet arasında anlamlı ilişki saptanmıştır (<0,001). Ultra işlenmiş besinlerden paketli meyveli/aromalı süt, paketli dondurma, şekerlemeler, hazır sosların tüketim sıra ortalamaları BKİ ile anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0,05). En fazla tüketilen ultra işlenmiş besinler sırasıyla şekerli veya gazlı içecekler, tüketime hazır besinler, paketli unlu mamüller, hazır çorba/noodle/tatlılar, cips/tuzlu krakerler olmuştur. Katılımcıların büyük kısmının ultra işlenmiş besinlere yönelik bilgi durumlarının bu besinleri tüketmelerine engel olmadığı yine de tüketim sıklıklarını etkilediği belirlenmiştir. Ultra işlenmiş besinlerin toplum sağlığı açısından dikkate alınması önemlidir dolayısıyla ultra işlenmiş besin kavramı bireyler için daha anlaşılabilir hale getirilebilir. Toplum sağlığı açısından önemli meslek mensuplarından olan diyetisyenlerin de sağlıklı beslenme önerilerinde bu konuya yer vermesi etkili olabilir.
With the growth of ultra-processed food consumption, the prevalence of obesity, which has not changed, is increasing. This will be effective in the future, in order to evaluate the information and consumption frequencies of ultra-processed foods produced by those aged 19-21. The research data were collected through a face-to-face interview method and a survey in the form of a relational screening model, and the survey consists of three structures: demographic information and anthropometric measurement questions, an information formula for ultra-processed foods, and an ultra-processed food consumption efficiency formula. 65.69% (n=381) of the participants were female and 34.31% (n=199) were male. While 64.8% of the participants stated that they had not heard of ultra-processed food treatment before, 79.5% stated that ultra-processed foods were unhealthy and 52.8% stated that they would continue to consume them anyway. When ultra-processed foods are mentioned, the first foods that come to mind are chips, sausages, soudjouk, packaged foods, salami, noodles, cakes, etc. There was a significant relationship change between the consumption order averages of packaged ice cream, processed meats, breakfast periods, margarine, sugary or fizzy drinks and gender (<0.001). A significant relationship was found between the consumption order averages of packaged fruit/flavored milk, packaged ice cream, candies, ready-made sauces from ultra-processed foods and BMI (p<0.05). The most consumed ultra-processed foods were sugary or fizzy drinks, ready-to-eat foods, packaged bakery products, ready-made soup/noodles/desserts, chips/salty crackers, respectively. It was determined that the participants' knowledge status regarding large portions of ultra-processed foods did not prevent them from consuming these foods, but they still changed their consumption frequency. It is important to consider ultra-processed foods in terms of public health. It may be effective for dietitians, who are important professionals in terms of public health, to include this issue in their healthy nutrition recommendations.
With the growth of ultra-processed food consumption, the prevalence of obesity, which has not changed, is increasing. This will be effective in the future, in order to evaluate the information and consumption frequencies of ultra-processed foods produced by those aged 19-21. The research data were collected through a face-to-face interview method and a survey in the form of a relational screening model, and the survey consists of three structures: demographic information and anthropometric measurement questions, an information formula for ultra-processed foods, and an ultra-processed food consumption efficiency formula. 65.69% (n=381) of the participants were female and 34.31% (n=199) were male. While 64.8% of the participants stated that they had not heard of ultra-processed food treatment before, 79.5% stated that ultra-processed foods were unhealthy and 52.8% stated that they would continue to consume them anyway. When ultra-processed foods are mentioned, the first foods that come to mind are chips, sausages, soudjouk, packaged foods, salami, noodles, cakes, etc. There was a significant relationship change between the consumption order averages of packaged ice cream, processed meats, breakfast periods, margarine, sugary or fizzy drinks and gender (<0.001). A significant relationship was found between the consumption order averages of packaged fruit/flavored milk, packaged ice cream, candies, ready-made sauces from ultra-processed foods and BMI (p<0.05). The most consumed ultra-processed foods were sugary or fizzy drinks, ready-to-eat foods, packaged bakery products, ready-made soup/noodles/desserts, chips/salty crackers, respectively. It was determined that the participants' knowledge status regarding large portions of ultra-processed foods did not prevent them from consuming these foods, but they still changed their consumption frequency. It is important to consider ultra-processed foods in terms of public health. It may be effective for dietitians, who are important professionals in terms of public health, to include this issue in their healthy nutrition recommendations.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Besin Tüketim Sıklığı, Diyet Kalitesi, Ultra İşlenmiş Besin, Food Frequency Questionnaire, Diet Quality, Ultra Processed Food
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Kacar, S. (2024). 19-21 yaş aralığındaki bireylerin ultra işlenmiş besinlere yönelik bilgi ve tüketim sıklıklarının değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
