Gözetimin Dönüşümü ve Sosyal Medyada Benliğin Sunumu: Z Kuşağı Üzerine Bir Araştırma

Web 2.0 teknolojisinin gelişimi sonucunda sosyal paylaşım ağları gözetim ve gösteri odaklı bir araç hâline dönüşmüştür. Genç bireyler arasında yaygın olarak kullanılan Instagram adlı sosyal paylaşım platformu, görsel ögeler eşliğinde benliğini sunma noktasında bireye büyük fırsatlar sunmaktadır. Bu çalışma, 18-24 yaş aralığında bulunan ve Z kuşağı olarak kavramsallaştırılan genç bireylerin Instagram kullanım tercihleri ve Instagram’da benlik sunum pratiklerine dair bulgular elde etmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle, benlik ve benliğin sunumu olguları kuramsal çerçevede irdelenmiş, yeni etkileşimli bir dünyanın oluşumuna imkân veren sosyal medya ile gözetim pratiğinin mantığında meydana gelen dönüşüme dikkat çekilmiştir. Çalışma için gerekli olan veriler, Selçuk Üniversitesi Alaeddin Keykubat Kampüsünde bulunan on fakültede eğitim-öğretim faaliyetine devam eden öğrencilerden anket tekniği ile toplanmıştır. Toplam 1206 geçerli anketin değerlendirmeye alındığı bu çalışmada; katılımcıların cinsiyetleri, eğitim-öğretime devam ettikleri birimleri ile Instagram’da çevrim içi benlik sunumu alt boyutları arasında anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca hikâye paylaşım, yakın arkadaşlar, gizli hesap ve sahte hesap özelliğini kullanma tercihleri ile Instagram’da çevrim içi benlik sunumu alt boyutları arasında anlamlı farklılık olduğu tespit edilmiştir.

As a result of the development of Web 2.0 technology, social networks have turned into a surveillance and demonstration-oriented tool. A social sharing platform called Instagram, which is widely used among young people, offers great opportunities in the presence of visual elements. This study aims to obtain findings on the Instagram usage preferences and self-presentation practices of young individuals between the ages of 18-24 and conceptualized as Z generation. For this purpose, first of all, the facts of self and self-presentation were examined in a theoretical framework, and attention was drawn to the transformation that occurred in the logic of social media and surveillance practice, which allowed the formation of a new interactive world. The data required for the study were collected by questionnaire technique from the students who continue their education activities in ten faculties in Selcuk University Alaeddin Keykubat Campus. In this study, in which a total of 1206 valid questionnaires were evaluated, it was determined that there was a significant difference between the gender of the participants, the units where they continued their education and the subdimensions of online self-presentation on Instagram. In addition, it has been determined that there is a significant difference between the preferences of using the story sharing, close friends, private account and fake account feature and the subdimensions of online self-presentation on Instagram.