Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü Kütüphanesi'ndeki Taçlı Ahşap Hilye-i Şerîf Levhalarının Tezyînâtı
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Osmanlı Döneminde, özellikle XVII. yy.da edebî eserlerdeki hilye metinleri Hattat
Hâfız Osman tarafından ilk kez levha formunda tasarlanmış ve günümüze kadar özelliğini
yitirmeden gelebilmiştir. Klasik üslûpta oluşturulan bezemeler zamanla ve Batı’nın da
etkisiyle barok ve rokoko üslûbunda da bezenmiştir. Farklı form ve materyal arayışları da
sanatkârlar tarafından denenmiştir.
Hattat ve müzehhipler için ayrı bir önemi olan hilyeler sanatkârın tüm hünerlerini
ortaya koyduğu çalışmalardır. Özellikle XVIII. yy.da tâc formu verilmiş ahşap üzerine
yapıştırılan hilyeler araştırma konusu olarak seçilmiştir. Konuya daha detaylı bakıldığında
hilye tezyînâtı üzerinde farklı sembollere yer verildiği görüldüğünden, önce genel olarak
hilyelerin şekil ve muhtevası üzerinde durulmuş, daha sonra tespit edilen hilyelerdeki
sembollerin İslâm sanatındaki yeri araştırılmıştır. Araştırmalar ışığında seçilen Hilye-i
Şerîf’lerin kayıt altına alınarak, literatüre kazandırılması amaçlanmıştır.
İncelediğimiz Hilye-i Şerîf’ler; farklı formları, kullanılan materyal ve sergileme
yöntemleri, üzerlerindeki semboller ve uygulamalar ile klasik hilyelerden farklılıklar
göstermektedir. Kayıtlı olduğu kütüphanede ahşap üzerine yapıştırılan hilyelerin tâc
formlu olanları seçilmiş, aralarında hem tâcı hem de kanatlı ve kapaklı olanları da
incelemeye alınmıştır. Kanatlarında Esmaü’l-Hüsnâ ve Hz. Peygamber (s.a.v.)’in isimleri,
Kur’ân-ı Kerîm’den farklı ayetler ile Hilye-i Hâkânî’den beyitlerin yer aldığı görülür.
Form, tasarım ve uygulamalarıyla farklı olan bu hilyelerin detaylı bir şekilde analiz
edilmeleri tez konumuzun ana hatlarını oluşturmaktadır.
Elde edilen bilgilerin kültürümüzün korunması, sanatçılara ışık tutması ve sonraki
nesillere aktarımı açısından akademik dünyaya bir kaynak oluşturmasını ümit ediyoruz.
In the Ottoman period, especially in the XVII century, the hilyah texts in literary works were first designed in plate formby the calligrapher Hâfız Osman and have survived to the present day without losing their characteristics. The ornaments created in the classical style were also decorated in baroque and rococo styles over time and with the influence of the West. Different forms and materials were also sought and experimented with by artists. Hilyah al-Sharif, which have a special importance for calligraphers and musahkhibs (artist of gilding, illumination), are works in which the artist reveals all his skills. Especially in the XVIII century, the hilyah works pasted on wood in the form of a crown were chosen as the subject of the research. When the subject is examined in more detail, since it is seen that different symbols are included in the hilyah illumination, firstly, the form and content of the hilyah samples in general were emphasized, and then the place of the symbols in the identified hilyahs in Islamic art was investigated. In the light of the researches, it is aimed to record the selected Hilyah al-Sharif’s and bring them to the literature. The Hilyah al-Sharif’s we examined differ from classical hilyahs with their different forms, the materials and display methods used, the symbols and applications on them. In the library where they were registered, the hilyahs glued on wood were selected in the form of a crown, and among them, both those with a crown and those with wings and covers were also examined. It is seen that the wings contain Asma-ul Husna and the names of the Prophet Muhammad, couplets from Hilyah al-Hâkânî, and different verses from the Holy Koran. The detailed analysis of these hilyahs, which are different in form, design and application, constitutes the main lines of our thesis subject. We hope that the information obtained will constitute a source for the academic world in terms of the preservation of our culture, shedding light on the artists and transferring it to the next generations.
In the Ottoman period, especially in the XVII century, the hilyah texts in literary works were first designed in plate formby the calligrapher Hâfız Osman and have survived to the present day without losing their characteristics. The ornaments created in the classical style were also decorated in baroque and rococo styles over time and with the influence of the West. Different forms and materials were also sought and experimented with by artists. Hilyah al-Sharif, which have a special importance for calligraphers and musahkhibs (artist of gilding, illumination), are works in which the artist reveals all his skills. Especially in the XVIII century, the hilyah works pasted on wood in the form of a crown were chosen as the subject of the research. When the subject is examined in more detail, since it is seen that different symbols are included in the hilyah illumination, firstly, the form and content of the hilyah samples in general were emphasized, and then the place of the symbols in the identified hilyahs in Islamic art was investigated. In the light of the researches, it is aimed to record the selected Hilyah al-Sharif’s and bring them to the literature. The Hilyah al-Sharif’s we examined differ from classical hilyahs with their different forms, the materials and display methods used, the symbols and applications on them. In the library where they were registered, the hilyahs glued on wood were selected in the form of a crown, and among them, both those with a crown and those with wings and covers were also examined. It is seen that the wings contain Asma-ul Husna and the names of the Prophet Muhammad, couplets from Hilyah al-Hâkânî, and different verses from the Holy Koran. The detailed analysis of these hilyahs, which are different in form, design and application, constitutes the main lines of our thesis subject. We hope that the information obtained will constitute a source for the academic world in terms of the preservation of our culture, shedding light on the artists and transferring it to the next generations.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Hilye-i Şerîf, Hâfız Osman, Tezyînât, Bezeme, Taç, Sembol, Hilyah al-Sharif, Ornamentation, Illumination, Crown, Symbol
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Şapcıoğlu, F., (2023). Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü Kütüphanesi'ndeki Taçlı Ahşap Hilye-i Şerîf Levhalarının Tezyînâtı. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
