Çini Sanatında Baba Nakkaş Üslûbu ve Günümüz Tasarımları
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Çini sanatı, kökleri Uygurlara kadar dayanan, geleneksel Türk sanatlarının bir koludur. Türkler tarihteki bu yolculuğu boyunca, nakkaş ve sanatkârların arayışları ile zenginleşmiş, yeni teknikler ve bakış açıları ile gelişerek günümüze kadar gelmiştir. Çini sanatını geliştirmeye yönelik faaliyetler günümüzde, Güzel Sanatlar Fakültelerinin "Geleneksel Türk Sanatları" bölümünde ve birçok sanat atölyelerinde yaşatılmaya çalışılmaktadır. Bu çalışma XV. yüzyıl sonu ve XVI. yüzyıl başlarında Osmanlı İmparatorluğu'nun zirvede olduğu klasik dönemde üretilen ve son derece başarılı örnekleri görülen, Baba Nakkaş üslûbu ile yapılmış mavi-beyaz çinilerin incelenmesini içermektedir. Duvar çinilerinde ve çoğunlukla evânî grubunda üretilen eserleri, yurt içinde ve yurt dışında bulunan müzelerde ve özel koleksiyonlarda görmek mümkündür. Baba Nakkaş üslûbuyla üretilen çinilerde, ince dallar üzerine oldukça büyük motiflerin merkeze, diğer yardımcı motiflerin ise dal uçlarına doğru küçülerek başarıyla uygulandığı görülür. Rûmi ve Hatâyi en çok kullanılan motiflerdir. Bunların yanı sıra penç, yaprak, bulut, zencerek ve geometrik motifler de yardımcı unsur olarak tasarımlarda yer alır. Müzelerden ve kaynaklardan seçilen Baba Nakkaş üslûbuyla yapılmış çini eserler; kompozisyon, motif, form, renk ve teknik özellikleri bakımından incelenmiştir. Üslûbun daha iyi anlaşılması için aslına uygun motifler çizilerek kompozisyonlar tasarlanmıştır. Yapılan tasarımlar farklı çini formlar üzerine 9 tanesi özgün 1 tanesi replika olmak üzere 10 adet çini bünyeye uygulanmış ve tanımlanmıştır. Ayrıca Baba Nakkaş üslûbundaki motifler kullanılarak bu üslûbun dışında günümüz sanat anlayışına uygun şekilde 5 adet tasarım yapılmış ve karşılaştırılmıştır. Araştırmada, Türk kültürüne ait çini sanatının tarihi, teknikleri ve uygulaması üzerine bilgiler verilirken, Baba Nakkaş üslûbunun motifleri ve tasarım anlayışı taklit edilerek yeni tasarımlar yapılmış ve eserler ortaya konulmuştur. Bu anlayış ile geçmişten günümüze taşınan kültür ve sanatımızı gelecek nesillere aktarmak hedeflenmiştir. Klasik bir üslûbun günümüzde uygulanırlığını göstermek ve yaşatmak ana gayemiz olmuştur. Anahtar Kelimeler: Çini, Baba Nakkaş, Üslûp, Tasarım, Rûmi- Hatâyi Motifi.
Tile art is a branch of traditional Turkish arts whose roots date back to the Uyghurs. Throughout the history of the Turks, it has evolved and enriched through the quests of tile artists and craftsmen,adopting new techniques and perspectives,and has survived to the present day. Efforts to develop tile art are being made in the "Traditional Turkish Arts" departments of Fine Arts Faculties and many art workshops today. This study examines the blue-and-white tiles produced in the Baba Nakkaş style, which were highly successful examples created during the late 15th century and early 16th century when the Ottoman Empire was at its zenith.These tiles, predominantly produced in wall tiles and the evânî group, can be found in museums and private collections both domestically and internationally. In the tiles produced in the Baba Nakkaş style, large motifs are successfully applied on delicate branches with small motifs. Apart from these, penç, leaf, cloud, zencerek and geometric patterns are included as supporting elements. In this study, works made in the Baba Nakkaş style, selected from museums and publications, were examined in terms of composition, motif, form, color, and technical features. These designs were applied to ten ceramic bodies, nine of which were original and one was a reproduction, and defined accordingly. Furthermore, five designs were created using only Baba Nakkaş motifs but in a contemporary artistic approach, and they were compared. This study provides information about the history, techniques, and application of tile art belonging to our own culture, while reproducing works by imitating the motifs and design approach of the Baba Nakkaş style. The aim was to pass on our culture and art, which have been carried from the past to the present, to future generations. Demonstrating and preserving the applicability of a classical style in the present day was our main objective. Keywords: Tile, Baba Nakkaş, Wording, Design, Rûmi- Hatâyi Motifi
Tile art is a branch of traditional Turkish arts whose roots date back to the Uyghurs. Throughout the history of the Turks, it has evolved and enriched through the quests of tile artists and craftsmen,adopting new techniques and perspectives,and has survived to the present day. Efforts to develop tile art are being made in the "Traditional Turkish Arts" departments of Fine Arts Faculties and many art workshops today. This study examines the blue-and-white tiles produced in the Baba Nakkaş style, which were highly successful examples created during the late 15th century and early 16th century when the Ottoman Empire was at its zenith.These tiles, predominantly produced in wall tiles and the evânî group, can be found in museums and private collections both domestically and internationally. In the tiles produced in the Baba Nakkaş style, large motifs are successfully applied on delicate branches with small motifs. Apart from these, penç, leaf, cloud, zencerek and geometric patterns are included as supporting elements. In this study, works made in the Baba Nakkaş style, selected from museums and publications, were examined in terms of composition, motif, form, color, and technical features. These designs were applied to ten ceramic bodies, nine of which were original and one was a reproduction, and defined accordingly. Furthermore, five designs were created using only Baba Nakkaş motifs but in a contemporary artistic approach, and they were compared. This study provides information about the history, techniques, and application of tile art belonging to our own culture, while reproducing works by imitating the motifs and design approach of the Baba Nakkaş style. The aim was to pass on our culture and art, which have been carried from the past to the present, to future generations. Demonstrating and preserving the applicability of a classical style in the present day was our main objective. Keywords: Tile, Baba Nakkaş, Wording, Design, Rûmi- Hatâyi Motifi
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Çini, Baba Nakkaş, Üslûp, Tasarım, Rûmi- Hatâyi Motifi, Tile, Wording, Design
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Çiçeksoy, F., (2023). Çini Sanatında Baba Nakkaş Üslûbu ve Günümüz Tasarımları. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
