Dede Korkut Hikâyelerinde Mülkiyetin Kültürel Örüntüleri
Yükleniyor...
Tarih
2023 Ağustos
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Sahiplik manasına gelen mülkiyet, genel anlamda kişilerin varlıklar
üzerindeki aidiyetini gösteren hakları ifade eder. İnsanoğlu, hayatının her
evresinde mülkiyet ekseninde bir oluşum meydana getirmiştir. Odak noktası
insan olan kültürel yapılanmalar içerisinde de bu oluşumlar karşımıza çıkar.
Bu bağlamda mülkiyetin ekonomik ve hukuki boyutlarının yanı sıra kültürel
bir yönünün de bulunduğu ifade edilebilir. Özellikle şahısların mal ve
varlıklarını korumak için yaptığı ritüellerde mülkiyetin kültürel yansımaları
karşımıza çıkar. Bu durumu bir örnekle açıklamak gerekirse kişinin toprağını
korumak için o bölgeyi tabu ve beddua aracılığıyla dokunulmaz yapması
mülkiyetin kültürel yönünü oluşturur. Oğuzların önemli eserlerinden biri
olan Dede Korkut hikâyeleri de mülkiyete konu olan çeşitli örnekler
barındırmaktadır. Dirse Han’ın oğlu Boğaç Han’ı öldürmek istemesi,
Uruz’un annesine beddua etmesi, Deli Dumrul’un köprüden geçenden otuz
üç akça geçmeyenden kırk akça alması ve ad alamayan Uruz için Kazan’ın
endişe etmesi, Oğuzların mülkiyet anlayışını ortaya koyan örneklerden
birkaçıdır. Tespit edilen örnekler, Türk kültüründeki mülkiyet telakkisinin
anlatılara nasıl yansıdığını göstermesi açısından önem arz eder. Dede Korkut
hikâyelerinin örneklem olarak seçildiği bu makalede mülkiyet olgusu, mülki
unsurlar ve mülki semboller olarak iki ana başlık altında değerlendirilmiştir.
Mülkiyete konu olan ögeler mülki unsurlar; bir nesnenin mülkiyet olduğuna
işaret eden ögeler ise mülki semboller başlığı altında incelenmiştir.
Property, which means ownership, generally refers to the rights of individuals over assets. Mankind has created a formation on the axis of property at every stage of his life. These formations also appear in cultural structures whose focal point is human. In this context, it can be stated that property has a cultural aspect as well as economic and legal dimensions. Cultural reflections of property appear especially in rituals performed by individuals to protect their properties and assets. To explain this situation with an example, making that area untouchable by means of taboo and curse in order to protect one's land constitutes the cultural aspect of property. Dede Korkut stories, one of the important works of the Oghuzs, also contain various examples that are subject to property. Dirse Han's desire to kill his son Boğaç Han, Uruz's curse on his mother, Deli Dumrul's taking money from both those who pass the bridge and those who do not, and Kazan's worries about Uruz who could not be given a name are some of the examples that reveal the ownership understanding of the Oghuzs. The examples identified are important in terms of showing how the concept of property in Turkish culture is reflected in the narratives. In this article, in which Dede Korkut stories were chosen as examples, the property phenomenon was examined under two main headings as property elements and property symbols. Items that are subject to property are evaluated under the title of property elements, and items that indicate that an object is property are evaluated under the title of property symbols.
Property, which means ownership, generally refers to the rights of individuals over assets. Mankind has created a formation on the axis of property at every stage of his life. These formations also appear in cultural structures whose focal point is human. In this context, it can be stated that property has a cultural aspect as well as economic and legal dimensions. Cultural reflections of property appear especially in rituals performed by individuals to protect their properties and assets. To explain this situation with an example, making that area untouchable by means of taboo and curse in order to protect one's land constitutes the cultural aspect of property. Dede Korkut stories, one of the important works of the Oghuzs, also contain various examples that are subject to property. Dirse Han's desire to kill his son Boğaç Han, Uruz's curse on his mother, Deli Dumrul's taking money from both those who pass the bridge and those who do not, and Kazan's worries about Uruz who could not be given a name are some of the examples that reveal the ownership understanding of the Oghuzs. The examples identified are important in terms of showing how the concept of property in Turkish culture is reflected in the narratives. In this article, in which Dede Korkut stories were chosen as examples, the property phenomenon was examined under two main headings as property elements and property symbols. Items that are subject to property are evaluated under the title of property elements, and items that indicate that an object is property are evaluated under the title of property symbols.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kültür, mülkiyet, mülki unsur, mülki sembol, Dede Korkut
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
58
Künye
Daşdemir, C., (2023). Dede Korkut Hikâyelerinde Mülkiyetin Kültürel Örüntüleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (58), 1-16. DOI: 10.21563/sutad.1347121
