Aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinde farklı sıra arası uygulamalarının verim ve verim unsurlarına etkisi
| dc.contributor.advisor | Öztürk, Özden | |
| dc.contributor.author | Erpay, Ali | |
| dc.date.accessioned | 2025-05-30T10:30:46Z | |
| dc.date.available | 2025-05-30T10:30:46Z | |
| dc.date.issued | 2022 | |
| dc.department | Enstitüler, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı | |
| dc.description.abstract | Bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinde farklı sıra arası uygulamalarının verim ve verim unsurlarına etkisini belirlemek amacıyla yürütülen bu araştırma; Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü'nün İkizce Araştırma ve Uygulama Çiftliği deneme arazisinde, 2020 yılı aspir vejetasyon döneminde, kuru koşullarda gerçekleştirilmiştir. Çalışma, "Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller" deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Materyal olarak, sekiz aspir çeşidi (Hasankendi, Koç, Safir, Dinçer, Zirkon, Göktürk, Linas, Balcı) kullanılmış ve üç farklı sıra arası mesafe (15, 30, 45 cm) ele alınmıştır. Çalışmada; çıkış süresi (gün), ilk çiçeklenme süresi (gün), vejetasyon süresi (gün), bitki boyu (cm), sap çapı (mm), ilk dal yüksekliği (cm), bitki başına dal sayısı (adet), bitki başına tabla sayısı (adet), tabla çapı (mm), tablada tohum sayısı (adet), bin tohum ağırlığı (g), tohum verimi (kg/da), ham yağ oranı (%), ham protein oranı (%), ham yağ verimi (kg/da), ham protein verimi (kg/da) ve hasat indeksi (%) gibi verim ve verim unsurları ele alınmıştır. Araştırmada; çıkış süresi 6.7-9.7 gün (Safir, Hasankendix30cm-Dinçer, Balcıx45cm), ilk çiçeklenme süresi 74.0-88.3 gün (Göktürkx45cm, Koçx15cm), vejetasyon süresi 112.0-128.3 gün (Balcıx15cm-Balcıx45 cm), bitki boyu 51.5-75.8 cm (Balcıx15cm-Linasx45cm), sap çapı 6.0-11.1 mm (Zirkonx15cm-Hasankendix15cm), ilk dal yüksekliği 24.5-38.0 cm (Göktürkx15cm-Dinçerx45cm), bitki başına dal sayısı 5.3-8.7 adet (Dinçerx45cm-Balcıx45cm), bitki başına tabla sayısı 12.5-23.1 adet (Dinçerx15cm-Göktürkx45cm), tabla çapı 22.5-27.5 mm (Balcıx15cm-Dinçerx45cm), tablada tohum sayısı 13.4-24.9 adet (Balcıx15cm-Zirkonx45cm), bin tohum ağırlığı 31.2-47.3 g (Koçx15cm-Dinçerx45cm), tohum verimi 88.5-188.7 kg/da (Balcıx45cm-Dinçerx15cm), ham yağ oranı %25.04-36.84 (Dinçerx45cm-Koçx30cm), ham protein oranı %13.6-17.8 (Dinçerx30cm-Hasankendix15cm), ham yağ verimi 23.2-63.3 kg/da (Balcıx45cm-Koçx30cm), ham protein verimi 13.6-28.6 kg/da (Balcıx45cm-Safirx15cm), hasat indeksi %19.0-34.2 (Koçx15cm-Dinçerx15cm) arasında değişmiştir. Sonuç olarak; Ankara kuru koşullarında yürütülen bu araştırmada kullanılan aspir çeşitleri arasında bölge koşullarında en yüksek tohum ve ham yağ verimine sahip çeşitler Dinçer ve Koç olmuş, bu çeşitleri Safir çeşidi takip etmiştir. Sıra arası mesafelerin hem tohum verimi hem de yağ verimine etkisinin önemli bulunduğu araştırmada, en uygun sıra arası 30 cm ve 15 cm olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, yapılan bu çalışmanın tek yıllık olması sebebiyle, çalışmanın yürütüldüğü bölge ve benzer koşullar için yapılacak tavsiyelerin daha belirgin ve güvenilir olabilmesi açısından bu ve bunun gibi araştırmaların devam etmesi önem taşımaktadır. | |
| dc.description.abstract | This research was carried out to determine the effects of different row spacings on the yield and yield components of some safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars; in the field of Field Crops Central Research Farm, İkizce Experimental Field, in dry conditions in 2020 vegetation period of saffower. The study was set up in three replications according to the Divided Plots in Random Blocks experimental design. Eight safflower varieties (Hasankendi, Koç, Safir, Dinçer, Zirkon, Göktürk, Linas, Balcı) were used as material and three different row spacings (15, 30, 45 cm) were considered. In this study, yield and yield components such as; emergence time (days), first flowering time (days), vegetation period (days), plant height (cm), stem diameter (mm), first branch height (cm), number of branches (no.plant -1 ), number of heads (no. plant -1), diameter of head (mm), number of seeds (no. head -1), weight of thousand seeds (g), seed yield (kg/ha), crude oil ratio (%), crude protein ratio (%), crude oil yield (kg/ha), crude protein yield (kg/ha) and harvest index (%) were investigated. As a result of the study, emergence time 6.7-9.7 days (Safir, Hasankendix30cm-Dinçer, Balcı x45cm), first flowering time 74.0-88.3 days (Göktürkx45cm, Koçx15cm), vegetation period 112.0-128.3 days (Balcıx15cm-Balcıx45cm), plant height 51.5-75.8 cm (Balcıx15cm -Linasx45cm), stem diameter 6.0-11.1 mm (Zirkonx15cm-Hasankendix15cm), first branch height 24.5-38.0 cm (Göktürkx15cm-Dinçerx45cm), number of branches per plant 5.3-8.7 (Dinçerx45cm-Balcıx45cm), number of heads per plant 12.5-23.1 (Dinçerx15cm-Göktürkx45cm), the diameter of the head 22.5-27.5 mm (Balcıx15cm-Dinçerx45cm), the number of seeds in the head 13.4-24.9 (Balcıx15cm-Zirkonx45cm), the weight of a thousand seeds 31.2-47.3 g (Koçx15cm-Dinçerx45cm), the seed yield 885-1887 kg/ha (Balcıx45cm-Dinçerx15cm), crude oil ratio 25.04-36.84% (Dinçerx45cm-Koçx30cm), crude protein ratio 13.6-17.8% (Dinçerx30cm-Hasankendix15cm), crude oil yield 232-633 kg/ha (Balcı x45cm-Koçx30cm), crude protein yield 136-286 kg/ha (Balcıx45cm-Safirx15cm) and harvest index were found to vary between of 19.0-34.2 % (Koçx15cm-Dinçerx15cm). As a result; in this study, which was carried out in Ankara dry conditions, the varieties with the highest seed and oil yield were determined as Dinçer and Koç among the safflower varieties used in the region. Safir cultivar followed Dinçer and Koç cultivars in terms of high seed and oil yield. In the study, in which the effect of row spacing on both seed yield and oil yield was significant, the most appropriate row spacing was determined as 30 cm and 15 cm. However, since this research is a one-year study, it is important that this and similar studies continue, so that the recommendations to be made for the region and similar conditions can be more specific and reliable. | |
| dc.identifier.citation | Erpay, A. (2022). Aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinde farklı sıra arası uygulamalarının verim ve verim unsurlarına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya. | |
| dc.identifier.uri | https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=kIrIdtdJ31bRgjb6fHvMUW9YsCpygrkp7rHePZio3LnxmAWBEPCPJKS0x6_PzdX7 | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12395/55255 | |
| dc.identifier.yoktezid | 775114 | |
| dc.institutionauthor | Erpay, Ali | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Aspir | |
| dc.subject | Carthamus Tinctorius L. | |
| dc.subject | Çeşit | |
| dc.subject | Sıra Arası | |
| dc.subject | Verim | |
| dc.subject | Ham Yağ Oranı | |
| dc.subject | Ham Protein Oranı | |
| dc.subject | Safflower | |
| dc.subject | Variety | |
| dc.subject | Row Spacing | |
| dc.subject | Yield | |
| dc.subject | Crude Oil Yield | |
| dc.subject | Crude Protein Yield | |
| dc.title | Aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinde farklı sıra arası uygulamalarının verim ve verim unsurlarına etkisi | |
| dc.title.alternative | Effects of different row spacings on the yield and yield components of safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars | |
| dc.type | Master Thesis |
