Cümle ögelerinin tasnifi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2015
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Cümle ögelerinin doğru tasnifi, Türkçe söz dizimindeki sorunların çözümünde büyük önem arz etmektedir. Bugüne kadar yayımlanan söz dizimini konu alan makalelerde ve söz dizimi kitaplarında özne ile yüklem asıl/temel/zorunlu öge; bunların dışındaki ögeler ise yardımcı öge olarak değerlendirilmiştir. Fakat bu tasnif, cümle ögelerinin niteliklerini tam olarak yansıtmadığı için söz dizimindeki sorunların çözümüne yardımcı olmadığı gibi bu sorunların çözümünü de geciktirmiştir. Bu durum cümle ögelerinin yeni bir tasnifine ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Bu çalışma söz konusu ihtiyacı gidermek ve söz dizimindeki diğer sorunların çözümüne katkıda bulunmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada öncelikle bugüne kadar yayımlanmış söz dizimini konu alan makaleler ve söz dizimi kitaplarında esas alınan cümle ögelerinin tasnifleri özetlenmiştir. Bunlar üzerine yapılan kısa bir değerlendirmeden sonra cümlenin ögeleri ihtiyaca cevap verecek şekilde tasnif edilmiştir. Cümle ögeleri, cümledeki işlevleri ve nitelikleri dikkate alınarak temel öge, zorunlu ögeler ve seçimlik ögeler olmak üzere üçe ayrılarak sınıflandırılmıştır. Daha sonra temel öge, zorunlu ögeler ve seçimlik ögeler ayrı başlıklar altında incelenerek özellikleri ve tanımları verilmiştir. Temel ögenin cümlenin kurucu ögesi olan yüklemden oluştuğu, zorunlu ve seçimlik ögelerin ise cümlede kullanılan yükleme göre değişkenlik gösterdiği kanısına varılmıştır. Söz konusu ögelerin belirleyicileri üzerinde durularak cümlede yer almalarının neye bağlı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada dile getirilen fikirlerin uygulamasını gösteren örnek cümle çözümlemeleri yapılmıştır.
Accurate classification of the elements of the sentence plays an essential role in resolution of the problems in Turkish syntax. Within the articles and syntax books about the syntax published up to now, while subject and predicate have been considered as main/key/compulsory elements, elements other than those have been regarded as auxiliary elements. However, since such a classification does not represent the qualities of the elements of the sentence in full, it did not only leave resolve the problems unsolved in syntax but also delayed its resolution. This situation reveals a requirement for a new classification for items of the sentence. This study has been carried out to meet the need in question and contribute to the resolution of other problems. First of all, classifications of elements of the sentence based upon in articles and syntax books about syntax published up to now have been summarized. Following a short review upon these, elements of the sentence have been classified in a manner to fulfil the need. Elements of the sentence have been classified as main, compulsory and optional elements, divided into three considering their functions and qualities within the sentence. Then, features and definitions of the main, obligatory and optional elements have been given being reviewed under separate titles. It has been concluded that main element is derived from predicate that is the constituent element, while compulsory and optional elements vary depending on the predicate used within the sentence. Dwelling upon the determiners of the elements in question, on what issue their falling within the sentence depends has been determined. Besides, sample sentence analysis demonstrating practice of the ideas stated within the study has been made.
Accurate classification of the elements of the sentence plays an essential role in resolution of the problems in Turkish syntax. Within the articles and syntax books about the syntax published up to now, while subject and predicate have been considered as main/key/compulsory elements, elements other than those have been regarded as auxiliary elements. However, since such a classification does not represent the qualities of the elements of the sentence in full, it did not only leave resolve the problems unsolved in syntax but also delayed its resolution. This situation reveals a requirement for a new classification for items of the sentence. This study has been carried out to meet the need in question and contribute to the resolution of other problems. First of all, classifications of elements of the sentence based upon in articles and syntax books about syntax published up to now have been summarized. Following a short review upon these, elements of the sentence have been classified in a manner to fulfil the need. Elements of the sentence have been classified as main, compulsory and optional elements, divided into three considering their functions and qualities within the sentence. Then, features and definitions of the main, obligatory and optional elements have been given being reviewed under separate titles. It has been concluded that main element is derived from predicate that is the constituent element, while compulsory and optional elements vary depending on the predicate used within the sentence. Dwelling upon the determiners of the elements in question, on what issue their falling within the sentence depends has been determined. Besides, sample sentence analysis demonstrating practice of the ideas stated within the study has been made.
Açıklama
URL: http://sutad.selcuk.edu.tr/sutad/article/view/817
Anahtar Kelimeler
Türkiye Türkçesi, Söz dizimi, Cümlenin ögeleri, Temel öge, Zorunlu öge, Seçimlik öge, Turkey Turkish, Syntax, Elements of the sentence, Main element, Compulsory element, Optional element
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Bulak, Ş. (2015). Cümle ögelerinin tasnifi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (38), 163-175.
