1979-2012 yılları arasında Türkiye-Irak stratejik ilişkileri (Irak kaynaklarına göre)

İki ülkenin kurulmasına tanık olan yirminci yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren, aralarındaki ilişkiye biraz kaygı verici bir şekilde bir dizi gerilim eşlik etmiştir. Ancak, bu gerilimler çoğu zaman birbirine bağlı çıkarlardan dolayı olumlu gelişmelerle sonuçlanmıştır. Bu durum, zaman zaman kendi çıkarlarına hizmet eden hedefleri gerçekleştirmenin bir yolu olarak işbirliği yapmalarını sağlamıştır. Türkiye-Irak ilişkileri, Orta Doğu'nun stratejik önemi dolayısıyla uluslararası gelişmelerden ve ABD'nin bölgedeki etkisinden bağımsız düşünülmemelidir. Nitekim Birinci ve İkinci Körfez Savaşı sonrası gelişmeler ve beraberinde Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla birlikte Amerika'nın başat güç olarak yükseldiği, dünyanın tek kutuplu bir sürece doğru evrildiği süreçte Türkiye-Irak ilişkilerinde de değişimler yaşanmıştır. Bahsi geçen gelişmeler özellikle 1991 sonrası ikili ilişkilerin gerilemesinde önemli bir rol oynamıştır. 2003 yılı ABD işgali sonrası ise ikili ilişkiler, bu işgalin yol açtığı etkiler çerçevesinde gelişme göstermiştir. Bu süreçte Irak'ın yeniden yapılanmasında Türkiye aktif rol almak istese de 1 Mart Tezkeresiyle başlayan Türkiye-ABD gerginliği buna engel teşkil etmiş, Irak'taki Kürt grupların ABD ile işbirliği yapması ile Türkiye sürece dâhil olamamıştır. Diğer taraftan işgal sonrası Irak'taki kargaşayı fırsat bilen PKK terör örgütünün Kuzey Irak'ta faaliyetlerini yoğunlaştırması, mezhep savaşlarının bölgedeki istikrar ortamını zafiyete uğratması, Türkiye'nin güvenlik eksenli sorunlar yaşamasına yol açmıştır. Bu sebeple Türkiye, Irak'taki tüm siyasi, etnik ve mezhepsel gruplarla iyi ilişkiler geliştirmeye çalışmıştır. Türkiye ile Irak arasındaki ilişkilerin yıllardır devam eden PKK sorunu ve uluslararası güçlerin bu coğrafyadaki çıkar çatışmaları sebebiyle tam manasıyla düzelmesi güç görünmektedir.

From the first quarter of the twentieth century, which witnessed the establishment of the two countries, the relationship between them was accompanied by a series of worrisome tensions. These tensions, however, have often resulted in positive developments due to interdependent interests. This has enabled them to cooperate as a way of achieving goals that serve their interests from time to time. Turkey-Iraq relations should not be considered independent of the international developments and the impact of the USA in the region due to the strategic importance of the Middle East. As a matter of fact, along with the developments after the First and Second Gulf Wars, and the process in which America rises as the dominant power after the disintegration of the Soviet Union and when the world evolves towards a unipolar process, there have been changes in the Turkey-Iraq relations. The aforementioned developments played an important role in the weakening of bilateral relations especially after 1991. Bilateral relations after the 2003 US invasion, on the other hand, have improved within the framework of the effects of this invasion. Although Turkey wanted to take an active role in the reconstruction of Iraq in this process, Turkey-US tension starting with March 1 2003 Permit impeded this, and Turkey was excluded from the process, as the Kurdish groups in Iraq cooperate with the United States. On the other hand, the fact that the PKK terrorist organization, who took the advantage of the post-invasion turmoil in Iraq, increased its activities in the Northern Iraq, and that sectarian wars have weakened the environment of stability in the region led Turkey to experience security-based problems. Therefore, Turkey has tried to develop good relations with all the political, ethnic, and sectarian groups in Iraq. As a result, it seems difficult for relations between Turkey and Iraq to fully recover due to factors such as the long-standing Kurdish question, sectarian violence, and conflicts of interest of international powers in this geography.