Konya yöresinde kuru şartlarda ekmeklik buğdaya azotlu gübre önerisinde kullanmak için toprak inorganik azotunun yeterlilik sınırlarının ve kalibrasyon eşitliklerinin belirlenmesi
| dc.authorid | 0000-0002-6745-5742 | |
| dc.contributor.advisor | Harmankaya, Mustafa | |
| dc.contributor.author | Korkmaz, Ayşegül | |
| dc.date.accessioned | 2024-10-24T07:46:55Z | |
| dc.date.available | 2024-10-24T07:46:55Z | |
| dc.date.issued | 2024 | |
| dc.department | Enstitüler, Fen Bilimleri Enstitüsü, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı | |
| dc.description.abstract | Bu çalışmanı amacı, Konya yöresinde kuru şartlarda ekmeklik buğday için azotlu gübre önerilerinde kullanılmak için toprak nitrat azotunun (NO3-N) yeterlilik sınır değerlerinin ve kalibrasyon denkleminin belirlenmesidir. Çalışmada Konya yöresinde ekmeklik buğday yetiştirilen farklı tarlalardan 50 adet eşli toprak (0-20 cm, 20-40 cm ve 40-60 cm derinliklerinden), bayrak yaprağı ve tane örnekleri toplanmıştır. Alınan örnekler analiz edilerek toprak özellikleri kümeleme analizi ile gruplandırılarak tarla denemelerinin kurulacağı 10 farklı lokasyon belirlenmiştir. Belirlenen yerlerde deneme öncesi 5 farklı derinlikten (0-20 cm,20-40 cm, 40-60 cm, 60-80 cm ve 80-100 cm) alınan toprak örneklerinde KCl ile ekstrakte edilebilir NO3-N, NH4-N ve inorganik azot (NO3+NH4-N), mineralize olabilir organik N ve toplam N miktarları belirlenmiştir. Tarla denemeleri 2019-2020 vejetasyon döneminde 10 farklı lokasyonda kuru şartlarda tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Bayraktar-2000 ekmeklik buğday çeşidinin kullanıldığı denemede topraklara 5 farklı seviyede (0, 3, 6, 9 ve 12 kg da-1) azot uygulanmıştır. Çalışma sonucunda, toprağın 0-20 cm derinliğinde KCl ile ekstrakte edilebilir NO3-N miktarı ve ürün artışı arasında önemli ve yüksek bir ilişki belirlenmiştir. Bu metot ile belirlenen NO3-N miktarına bağlı olarak buğdayın azot ihtiyacının belirlenmesinde Mitscherlich-Bray Eşitliği kullanılmış, toprak ve gübre azotun etki değerleri belirlenerek [log (417.3-y) = log 417 - b1 * 0.076 - 0.139 * x] eşitliği elde edilmiştir. Bu eşitliğe bağlı olarak hesaplanan azot sınıfları <4.00 kg da-1'dan az ise çok az, 4.01-8.00 kg da-1 az, 8.01-15.00 kg da-1 orta, 15.01- 21.00 kg da-1 yeterli ve >21.00 kg da-1 ise fazla olarak belirlenmiştir. Ayrıca 2023 yılı için gübre ve buğday fiyatları esas alınarak maksimum ürünün %97'sini hedef alan bir üretim için toprakta söz konusu metot ile belirlenen azot miktarı 1, 5, 10 ve 15 kg da-1 ise uygulanması gereken azot miktarları sırasıyla 10.4, 8.2, 5.5 ve 2.8 kg N da-1 olarak bulunmuştur. Ancak Konya yöresinde ekmeklik buğdayın azot ihtiyacının belirlenmesinde belirlenen eşitliğin kullanılması durumunda üretim yılı içinde belirlenen gübre ve buğday fiyatına göre ekonomiklik analizi yapılarak uygulanması gereken azot miktarına karar verilmelidir. | |
| dc.description.abstract | The aim of this study was to determine the sufficiency limit values and calibration equation of soil nitrate nitrogen (NO3-N) for nitrogen fertiliser recommendations for bread wheat under dry conditions in Konya region. In this study, 50 soil samples (0-20 cm, 20-40 cm and 40-60 cm depths), flag leaf and grain samples were collected from different fields where bread wheat is grown in Konya region. The samples were analyzed and soil properties were grouped by clustering analysis and 10 different locations where field trials would be established were determined. The amounts of KCl extractable NO3-N, NH4-N and inorganic nitrogen (NO3+NH4-N), mineralizable organic N and total N were determined in soil samples taken from 5 different depths (0-20 cm, 20-40 cm, 40-60 cm, 60-80 cm and 80-100 cm). Field trials were carried out in 10 different locations in the 2019-2020 vegetation period in dry conditions according to the coincidence blocks experimental design with 4 replicates. In the experiment in which Bayraktar-2000 bread wheat variety was used, 5 different levels of nitrogen (0, 3, 6, 9 and 12 kg da-1) were applied to the soils. As a result of the study, a significant and high correlation was determined between KCl extractable NO3-N amount and crop growth at 0-20 cm depth of soil. Mitscherlich-Bray Equation was used to determine the nitrogen requirement of wheat depending on the amount of NO3-N determined by this method, and the equation [log (417.3-y) = log 417 - b1 * 0.076 - 0.139 * x] was obtained by determining the effect values of soil and fertilizer nitrogen. The nitrogen classes calculated based on this equation were determined as <4.00 kg da-1 as very low, 4.01-8.00 kg da-1 as low, 8.01-15.00 kg da-1 as medium, 15.01- 21.00 kg da-1 as sufficient and >21.00 kg da-1 as excess. In addition, for a production targeting97% of the maximum product based on fertilizer and wheat prices for the year 2023, if the amount of nitrogen c determined by the mentioned method in the soil is 1, 5, 10 and 15 kg da-1, the amounts of nitrogen to be applied are found to be 10.4, 8.2, 5.5 and 2.8 kg N da-1, respectively. However, in case of using the determined equation in determining the nitrogen requirement of bread wheat in Konya region, the amount of nitrogen to be applied should be decided by making an economic analysis according to the fertilizer and wheat prices determined in the production year. | |
| dc.identifier.citation | Korkmaz A., (2024). Konya Yöresinde Kuru Şartlarda Ekmeklik Buğdaya Azotlu Gübre Önerisinde Kullanmak için Toprak İnorganik Azotunun Yeterlilik Sınırlarının ve Kalibrasyon Eşitliklerinin Belirlenmesi. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12395/52862 | |
| dc.identifier.yoktezid | 860429 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Azot Sınır Değerleri | |
| dc.subject | Ekmeklik Buğday | |
| dc.subject | Kalibrasyon Eşitlikleri | |
| dc.subject | KCl ile Ekstrakte Edilebilir NO3-N Miktarı | |
| dc.subject | Mitscherlich-Bray Eşitliği | |
| dc.subject | Nitrogen Limit Values | |
| dc.subject | Bread Wheat | |
| dc.subject | Calibration Equations KCl Extractable NO3-N Amount | |
| dc.subject | Dry | |
| dc.subject | Mitscherlich-Bray Equation | |
| dc.title | Konya yöresinde kuru şartlarda ekmeklik buğdaya azotlu gübre önerisinde kullanmak için toprak inorganik azotunun yeterlilik sınırlarının ve kalibrasyon eşitliklerinin belirlenmesi | |
| dc.title.alternative | Determination of optimum soil inorganic nitrogen forms and calibration methods aimed at developing suitable nitrogenous fertilizers for bread wheat grown in the rain-fed conditions of konya province | |
| dc.type | Doctoral Thesis |
