Bipolar bozukluk hastalarında akut mani ve remisyon dönemlerinde sirkadiyen ritim ile triptofan yolak parametreleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışmada bipolar bozukluk (BB) tanılı hastaların akut mani ve remisyon dönemlerinde, triptofan (TRP) yolağının kinürenin (KYN) metabolit düzeylerindeki değişikliklerin değerlendirilmesi, uyku, sirkadiyen ritim özelliklerinin aktigrafi cihazıyla incelenmesi ve bunların birbirleriyle ilişkisinin araştırılması amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya BB mani döneminde olan 18-65 yaş aralığında 36 hasta alınmış, hastaların ikisine obstrüktif uyku apne sendromu tanısı konulması, bir kişinin de aktigrafi cihazını ölçüm için yeterli süre takmamış olması nedeniyle 3 hasta çalışmadan dışlanmıştır. Akut mani ve tedavi sonrası remisyonun erken ve geç döneminde hastaların aktigrafi cihazıyla uyku parametreleri ve plazmadaki TRP yolak metabolitleri ölçülmüştür. Hastalara sosyodemografik veri formu ile akut ve remisyon dönemlerinde Hamilton Depresyon Derecelendirme ölçeği (HDDÖ) ve Young Mani Derecelendirme Ölçeği (YMDÖ) uygulanmıştır. Hastaların TRP, KYN, kinürenik asit (KYNA), 3-hidroksikinürenin (3-HK), KYN/TRP, KYNA/KYN, 3-HK/KYN ve KYNA/3-HK oranı hesaplanmıştır. Bulgular: Çalışmamızda kalkma zamanının remisyon dönemlerinde mani dönemine göre anlamlı olarak ileri gittiği, uyku süresi ve yatakta geçirilen zamanın mani döneminde daha kısa olmasıyla birlikte istatiksel anlamlılık düzeyine ulaşmadığı saptandı. TRP yolak parametrelerinden IDO aktivitesini gösteren KYN/TRP oranı ve nöroprotektif kabul edilen KYNA, KYNA/KYN, KYNA/3HK oranları mani döneminde düşük, remisyonun erken döneminde en yüksek seviyede bulunurken, nörotoksik 3-HK/KYN oranında ise dönemler arasında değişiklik görülmedi. Akut dönemde uyku başlangıcı sonrası uyanıklık süresi (UBSU) ile KYN/TRP ve KYNA pozitif, uyku etkinliği ile KYNA ise negatif ilişkili bulundu. Atak şiddeti inflamasyon göstergesi olan KYN/TRP oranıyla ilişkiliydi. Sonuç: Bulgular epidemiyolojik ve klinik faktörler arasındaki karmaşık etkileşim ve kısıtlı literatür nedeniyle kesin sonuçlara izin vermese de hem mani dönemi hem de takip eden remisyon dönemlerinde uyku parametreleri ve TRP yolak metabolitlerindeki değişikliklerin rolünün desteklendiği, uyku ve TRP ilişkisinin serotonin yolağından başka KYN yolak metabolitleri ile de ilişkili olduğu sonucuna ulaşılabilir. BB tanılı hastalarda uyku ve TRP metabolitleri arasındaki ilişkinin doğasını eş zamanlı değerlendiren uzunlamasına araştırmalar hastalığın altta yatan biyolojik mekanizmalarının daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacaktır.

Objective: In this study, it was aimed to evaluate the metabolite levels of kynurenine (KYN) of the tryptophan (TRP) pathway and sleep, circadian rhythm characteristics, and their relationship with each other during acute mania and remission periods in patients with bipolar disorder (BB). Materials and Methods: Thirty-six patients aged between 18-65 years who were in BD mania were included in the study. Three patients were excluded from the study because two of the patients were diagnosed with obstructive sleep apnea syndrome and one person did not wear the actigraphy device for sufficient time. Sleep parameters and TRP pathway metabolites in plasma were measured with an actigraphy device in the early and late periods of acute mania and post-treatment remission. Sociodemographic data form and Hamilton Depression Rating Scale (HDRS) and Young Mania Rating Scale (YMRS) were applied to the patients during acute and remission periods. TRP, KYN, kynurenic acid (KYNA), 3-hydroxyquinurea (3-HK) values and KYN/TRP, KYNA/KYN, 3-HK/KYN and KYNA/3-HK ratios were calculated in the patients. Results: It was found that the time to get up from sleep was significantly advanced during remission periods compared to the mania period. The duration of sleep and the time spent in bed were shorter during the mania period, but this was not at the level of statistical significance. The KYN/TRP ratio indicating the activity of IDO, which is one of the TRP pathway parameters, and KYNA, KYNA/KYN, KYNA/3HK ratios, which are considered neuroprotective, were found to be low during mania and highest in the early period of remission. The neurotoxic 3-HK/KYN ratio, on the other hand, did not change between the periods. In the acute period, KYN/TRP and KYNA were positively associated with wakefulness time after sleep onset, and KYNA was negatively associated with sleep activity. The severity of the attack was related to the KYN/TRP ratio, which is an indicator of inflammation. Conclusion: Although the findings do not allow definitive conclusions due to the complex interaction between epidemiological and clinical factors and the limited literature, they support the role of changes in sleep parameters and TRP pathway metabolites during both the mania and subsequent remission periods. It can be concluded that the relationship between sleep and TRP is also related to KYN pathway metabolites other than the serotonin pathway. Longitudinal studies that simultaneously evaluate the nature of the relationship between sleep and TRP metabolites during BD periods will help to better understand the underlying biological mechanisms of the disease.