Hamsaros (Sinop) volkanitlerinin kökeni
Yükleniyor...
Tarih
2010-12-03
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Sinop yakın civarında bazaltik-andezitik lavlar, dayklar ve bunların piroklastitlerinden oluşan Geç Kretase (?) yaşlı volkanik kayaçlar yüzeylemektedir. Kayaçlar mikrolitik porfirik, hyalo porfirik, hyalo mikrolitik porfirik, kümülofirik, intergranüler, hyalopilitik, trakitik dokulu olup, başlıca olivin (Fo70-74), klinopiroksen (Wo27-47En36-50Fs5-22), ortopiroksen (Wo3-4En65-71Fs25-32), biyotit (Mg#: 0.63-0.65), plajiyoklas (An44-92) ve daha az Fe-Ti oksitlerden (titano-manyetit) oluşmaktadır. İncelenen volkanik kayaçlar bazalt, trakibazalt, bazaltik andezit, bazaltik trakiandezit, trakiandezit ve andezit bileşiminde olup, hem subalkali hem de hafif alkali karakterlidirler. K2O içeriklerine göre, kayaçlar kalkalkali ve şoşonitik olmak üzere iki seriye ayrılmaktadır. Ana oksit ve iz element değişimleri kayaçlar içinde gözlenen fenokristal fazların fraksiyonlaşmasıyla ilişkili olup, olivin + klinopiroksen + plajiyoklas + Fe-Ti oksit fraksiyonlaşmasına işaret eder. İncelenen volkanik kayaçların uyumsuz iz element ve nadir toprak element dağılımları birbirine benzer olup benzer kaynağa işaret etmektedir. Volkanitler, yitimle ilişkili kayaçlar için tipik olan yüksek alan enerjili element (YAEE) ve ağır nadir toprak element (ANTE)'lere göre büyük iyon yarıçaplı element (BİYE) ve hafif nadir toprak element (HNTE)'lerce zenginleşme ve negatif Nb, Ta, Ti anomalileri gösterirler. İncelenen volkanik kayaçlar orta derecede zenginleşmiş HNTE (LaN/YbN: 5-19) ve göreceli olarak yatay ANTE desenlerine sahiptir. Jeokimyasal ve jeolojik veriler beraber değerlendirildiğinde, kayaçların ana mağmasının yay ortamında, yitim zonu eriyik/akışkanlarınca zenginleştirilmiş bir manto kaynağından türediğine işaret etmektedir.
The Late Cretaceous (?) volcanic rocks composed of basaltic-andesitic lavas, dikes and their pyroclastites outcrop in the close vicinity of Sinop. The rocks show microlitic porphyric, hyalo-porphyric, hyalo-microlitic porphyric, cumulophyric, intergranular, hyalopilitic, trachytic texture and include mainly olivine (Fo70-74), clinopyroxene (Wo27-47En36-50Fs5-22), orthopyroxene (Wo3-4En65-71Fs25-32), biotite (Mg#: 0.63-0.65), plagioclase (An44-92) and rarely Fe-Ti oxide (titano-magnetite). The investigated volcanic rocks are composed of basalt, trachybasalt, basaltic andesite, basaltic trachyandesite, trachyandesite and andesite with both subalkaline and mildy alkaline tendency. According to K2O contents, the rocks are seperated into two series as calcalkaline and shoshonitic. Variations of major and trace elements are related to fractionation of phenocrysts phases observed in the rocks and indicate fractionation of olivine + clinopyroxene + plagioclase + Fe-Ti oxide. The incompatible trace element and REE patterns of the investigated volcanic rocks resemble to each other, indicating similar source area for the volcanites. The volcanites exhibit enrichment in large ion lithophile elements (LILE) and light rare earth elements (LREE) relative to the high field strength elements (HFSE) and heavy rare earth elements (HREE) and negative Nb, Ta, Ti anomalies, which is typical of subduction-related lavas. The investigated volcanic rocks have medium enriched LREE (LaN/YbN: 5-19) and relatively flat HREE patterns. The geochemical data together with geological data point out the parental magmas of the rocks were derived from a mantle source enriched by subduction zone melt/fluids in an arc setting.
The Late Cretaceous (?) volcanic rocks composed of basaltic-andesitic lavas, dikes and their pyroclastites outcrop in the close vicinity of Sinop. The rocks show microlitic porphyric, hyalo-porphyric, hyalo-microlitic porphyric, cumulophyric, intergranular, hyalopilitic, trachytic texture and include mainly olivine (Fo70-74), clinopyroxene (Wo27-47En36-50Fs5-22), orthopyroxene (Wo3-4En65-71Fs25-32), biotite (Mg#: 0.63-0.65), plagioclase (An44-92) and rarely Fe-Ti oxide (titano-magnetite). The investigated volcanic rocks are composed of basalt, trachybasalt, basaltic andesite, basaltic trachyandesite, trachyandesite and andesite with both subalkaline and mildy alkaline tendency. According to K2O contents, the rocks are seperated into two series as calcalkaline and shoshonitic. Variations of major and trace elements are related to fractionation of phenocrysts phases observed in the rocks and indicate fractionation of olivine + clinopyroxene + plagioclase + Fe-Ti oxide. The incompatible trace element and REE patterns of the investigated volcanic rocks resemble to each other, indicating similar source area for the volcanites. The volcanites exhibit enrichment in large ion lithophile elements (LILE) and light rare earth elements (LREE) relative to the high field strength elements (HFSE) and heavy rare earth elements (HREE) and negative Nb, Ta, Ti anomalies, which is typical of subduction-related lavas. The investigated volcanic rocks have medium enriched LREE (LaN/YbN: 5-19) and relatively flat HREE patterns. The geochemical data together with geological data point out the parental magmas of the rocks were derived from a mantle source enriched by subduction zone melt/fluids in an arc setting.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Sinop, Bazalt, Kalkalkali, Şoşonit, Yitim zonu, Volkanik kayaçlar, Basalt, Calkalkaline, Shoshonite, Subduction zone, Volcanic rock
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Asan, Ç. A. (2010). Hamsaros (Sinop) volkanitlerinin kökeni. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya.
