Kireçli toprakta yetiştirilen siyez ( T. monococcum ) buğdayının çinkolu ve demirli gübre ihtiyacının belirlenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Ülkemizin önemli gen kaynaklarından biri olan siyez buğdayının Kastamonu ve Sinop çevresinde dar bir alanda yetiştiriciliği yapılmaktadır. İtalya, Almanya ve İspanya gibi ülkelerde de einkorn adıyla verimsiz, dağlık alanlarda giderek azalan tarım arazilerinde yetiştiriciliği sürdürülmektedir. Dünyada ve Türkiye'de buğday tarımı, insan beslenmesindeki temel besinlerin ham maddesi olması açısından diğer tarımsal ürünlere oranla ayrı bir önem arz etmektedir. İnsan sağlığını mikro besin eksiklikleri ve bu çalışmaya konu olan çinko ve demir eksiklikleri ciddi şekilde etkilemektedir. Bunun ana nedeni insanların çok az miktarda mikro besin içeren tahıl bazlı yiyecekleri yoğun bir şekilde tüketmesinden kaynaklanmaktadır. Yapılan bu çalışmada siyez buğdayının ülkemizde Kastamonu dışında başka yerlerde de yetiştiriciliğinin yapılabilmesi ve danedeki Zn ve Fe konsantrasyonunun artırılması amaçlanmıştır. Bu çalışmada Siyez buğdayının ( T. monococcum ) Konya kireçli toprak şartlarında yetiştiriciliğinin belirlenmesi, demirli ve çinkolu gübrelemenin yanı sıra fosforlu gübre ihtiyacının belirlenmesi hedeflenmiştir. Denemede, 2 farklı fosfor dozu ( 0 ve 4 kg P2O5 da-1), 4 farklı Zn dozu ( 0, 4, 8, 16 mg Zn kg-1 ) ve 4 farklı Fe dozu ( 0, 4, 8, 16 mg Fe kg-1 ) sera şartlarında saksılara ekilen siyez buğdayına uygulanmıştır. Söz konusu deneme Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme seralarında tesadüf parselleri faktöriyel deneme desenine göre Kasım 2017 -Temmuz 2018 tarihleri arasında yürütülmüştür. Denemede siyez buğdayının fenolojik özellikleri belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre ortalama bitki boyu 82.67-102.44 cm, başak sayısı 21.33-29.00 adet/saksı, başak uzunluğu 2.90-4.03 cm, biomas verimi 18.42-25.08 gr/saksı, tane verimi 4,55-6,47 g/saksı arasında bulunmuştur. Yapılan bu ölçümlerde Fe uygulamaları, Zn uygulamaları, P uygulamaları ile Fe*Zn*P interaksiyonunun istatistiksel olarak p<0.01 düzeyinde önemli olduğu bulunmuştur. Deneme sonucunda siyez buğdayının Konya kireçli toprak şartlarında verimsiz alanlarda yetiştiriciliğinin rahatlıkla yapılabileceği belirlenmiştir.
Siyez wheat is one of the important gene sources in our country which is cultivated in a narrow area around Kastamonu and Sinop. In countries such as Italy, Germany and Spain, it is known as einkorn and are cultivated on unproductive mountainous areas which soil fertility decreases with time. Being the raw material of the essential nutrients in the human diet, wheat cultivation in Turkey and the World in a whole compared to other agricultural products is of particular importance. Micronutrient deficiencies, and the deficiencies of zinc and iron which are the subject of this study, have a great impact on human health. The main reason for this is that people greatly consume a very small amount of micronutrient cereal-based foods. This study is aimed to increase the concentration of Zn and Fe in siyez wheat grains and investigated how to be able to cultivate it at other city of Turkey besides Kastamonu. In this study, determination of Siyez wheat (T. monococcum) cultivation in calcareous soil conditions in Konya, and the requirement of phosphorous fertilization as well as iron and zinc fertilization were investigated. In the experiment, 2 different phosphorus doses (0 and 4 kg P2O5 da-1), 4 different Zn doses (0, 4, 8, 16 mg Zn kg-1) and 4 different Fe doses (0, 4, 8, 16 mg Fe kg-1) were applied to the siyez wheat sown in pots of greenhouse conditions. The experiment was conducted between November 2017 and July 2018 according to the factorial design of randomized plots in greenhouses of the Faculty of Agriculture at Selçuk University. Phenological characteristics of the siyez wheat were determined in the experiment. According to the results, the average plant height, spike number, spike length, biomass yield and grain yield were determined as 82.67-102.44 cm, 21.33-29.00 pieces / pot, 2.90-4.03 cm, 18.42-25.08 g / pot and 4.55-6.47 g / pot respectively. Applications of Fe, Zn and P, and the interaction Fe * Zn * P were found to be statistically significant at p <0.01. As a result of the experiment, it was determined that siyez wheat could be grown easily in unproductive areas under calcareous soil conditions in Konya.
Siyez wheat is one of the important gene sources in our country which is cultivated in a narrow area around Kastamonu and Sinop. In countries such as Italy, Germany and Spain, it is known as einkorn and are cultivated on unproductive mountainous areas which soil fertility decreases with time. Being the raw material of the essential nutrients in the human diet, wheat cultivation in Turkey and the World in a whole compared to other agricultural products is of particular importance. Micronutrient deficiencies, and the deficiencies of zinc and iron which are the subject of this study, have a great impact on human health. The main reason for this is that people greatly consume a very small amount of micronutrient cereal-based foods. This study is aimed to increase the concentration of Zn and Fe in siyez wheat grains and investigated how to be able to cultivate it at other city of Turkey besides Kastamonu. In this study, determination of Siyez wheat (T. monococcum) cultivation in calcareous soil conditions in Konya, and the requirement of phosphorous fertilization as well as iron and zinc fertilization were investigated. In the experiment, 2 different phosphorus doses (0 and 4 kg P2O5 da-1), 4 different Zn doses (0, 4, 8, 16 mg Zn kg-1) and 4 different Fe doses (0, 4, 8, 16 mg Fe kg-1) were applied to the siyez wheat sown in pots of greenhouse conditions. The experiment was conducted between November 2017 and July 2018 according to the factorial design of randomized plots in greenhouses of the Faculty of Agriculture at Selçuk University. Phenological characteristics of the siyez wheat were determined in the experiment. According to the results, the average plant height, spike number, spike length, biomass yield and grain yield were determined as 82.67-102.44 cm, 21.33-29.00 pieces / pot, 2.90-4.03 cm, 18.42-25.08 g / pot and 4.55-6.47 g / pot respectively. Applications of Fe, Zn and P, and the interaction Fe * Zn * P were found to be statistically significant at p <0.01. As a result of the experiment, it was determined that siyez wheat could be grown easily in unproductive areas under calcareous soil conditions in Konya.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Çinko, Demir, fosfor, Kireçli toprak, Siyez buğday, Iron, Lime soil, phosphorus, Siyez wheat, Zinc
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Uzun, F. (2019). Kireçli Toprakta Yetiştirilen Siyez ( T. Monococcum ) Buğdayının Çinkolu ve Demirli Gübre İhtiyacının Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
