Eski Uygur Hukuk Belgelerinde Geçen Onluk Yüzlük Sözcükleri Üzerine
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kırgızların 840 yılında Orhon Uygur Kağanlığının başkenti Karabalgasun’u ele geçirmesiyle Uygurların büyük bir kısmı batıya, Tanrı Dağları’nın kuzey ve güney eteklerine, Tarım havzasına, kalanlarıysa güneye, Çin’in kuzeyine dağılmıştır. Tarım havzasına göç eden Uygurlar burada tekrar örgütlenerek Uygur İdikut Hanlığını kurmuş ve bu devlet XIV. yüzyıla kadar varlığını devam ettirmiştir. Uygurlar bu beş asırlık dönemde çok köklü bir medeniyet inşa etmiş tıptan mühendisliğe, müzikten edebiyata her türlü bilim ve sanat kolunun Asya’daki en önemli temsilcilerinden biri olmuştur. Büyük çoğunluğu inanç olarak Budizm’in Mahayana mezhebine bağlı olan Uygurlar, Budizm kültür dairesi içinde bir edebiyat meydana getirmiş ve bu dönemde pek çok çeviri ve uyarlama eser Eski Uygurcaya kazandırılmıştır. Bu eserlerin yanı sıra Uygurlardan günümüze hukuk belgeleri ve sözleşmeler kalmıştır. Belgelerde tarihlendirme on iki hayvanlı Türk takvimine göre yapılmıştır. Araştırmacılar belgeler üzerinde yaptıkları çalışmalarla tarih aralığını Çin’deki Moğol asıllı Yüan Hanedanlığı dönemiyle sınırlandırmıştır. Bu çalışmada Uygur hukuk belgelerinin altı tanesinde tanıklanan onluk ve yüzlük sözcükleri ve diğer dillik ölçütler üzerinden söz konusu belgelerin tarih tespitinin yapılması amaçlanmaktadır.
With the capture of Karabalgasun, the capital of the Orkhon Uighur Khaganate in 840, a large part of the Uighurs were scattered to the west, north and south foothills of Tanrı Mountains, and the rest to the south and north of China. The Uighurs who migrated to the agricultural basin reorganized here and founded the Uighur Idikut State and this state was reorganized XIV. century has continued to exist. Uighurs built a very deep-rooted civilization in this five century period and became one of the most important representatives of all branches of science and art from medicine to engineering, from music to literature. The Uighurs, most of whom belonged to the Mahayana sect of Buddhism as faith created a literature within the Buddhism cultural circle and many translations and adaptations were brought to Old Uighur. Besides these works, the civil documents and contracts of Uighurs have survived to the present day. The dating in the documents was made according to the Turkish calendar with twelve animals. Researchers have limited the date range to the Mongolian-era Yuan Dynasty in China. In this study, it is aimed to determine the date of these documents through the onluk and yüzlük words that are witnessed in six of the Uyghur civil documents.
With the capture of Karabalgasun, the capital of the Orkhon Uighur Khaganate in 840, a large part of the Uighurs were scattered to the west, north and south foothills of Tanrı Mountains, and the rest to the south and north of China. The Uighurs who migrated to the agricultural basin reorganized here and founded the Uighur Idikut State and this state was reorganized XIV. century has continued to exist. Uighurs built a very deep-rooted civilization in this five century period and became one of the most important representatives of all branches of science and art from medicine to engineering, from music to literature. The Uighurs, most of whom belonged to the Mahayana sect of Buddhism as faith created a literature within the Buddhism cultural circle and many translations and adaptations were brought to Old Uighur. Besides these works, the civil documents and contracts of Uighurs have survived to the present day. The dating in the documents was made according to the Turkish calendar with twelve animals. Researchers have limited the date range to the Mongolian-era Yuan Dynasty in China. In this study, it is aimed to determine the date of these documents through the onluk and yüzlük words that are witnessed in six of the Uyghur civil documents.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Eski Uygur Hukuk Belgeleri, Uygur İdikut Hanlığı, Eski Uygur Türkçesi, Eski Türkçede Sayılar, Moğollar, Yüan Hanedanlığı, Old Uighur Law Documents, Uyghur Idikut State, Old Uighur Turkish, Numbers in Old Turkic, Mongols, The Yuan Dynasty
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
47
Künye
Karadavut, A. (2019). Eski Uygur Hukuk Belgelerinde Geçen Onluk Yüzlük Sözcükleri Üzerine. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (47), 115-126.
