Karaman- Başyayla Yöresinde Yetişen Yabani Eriklerden Anaç Seleksiyonu
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Erikler Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika’da hem en fazla tür zenginliğine hem de en fazla
adaptasyon kabiliyetine sahip meyve grubudur. Anavatanı Doğu Asya, Orta Asya ve Kafkasya olan
erikler Anadolu’da büyük bir tür ve çeşit zenginliği göstermektedir. Prunus cerasifera Ehrh. erikler için
çöğür anacı olarak kullanılan en yaygın türdür. Türkiye’de P.cerasifera Ehrh türüne giren eriklerin
çöğürleri Avrupa erikleri, Japon erikleri ve Can erikleri için anaç olarak kullanılmaktadır. Bu tür yalnızca
farklı erik türleri için değil, aynı zamanda şeftali, kayısı ve badem gibi diğer sert çekirdekli meyve türleri
için de anaç olarak tercih edilmektedir.
Bu çalışmada, zengin yabani erik popülasyonuna sahip Karaman-Başyayla yöresinde sert
çekirdekli meyve türlerine anaç olarak kullanılabilecek yabani eriklerin seleksiyonu ve çelikle
çoğaltılabilme olanaklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, 2021-2022 yılları arasında KaramanBaşyayla yöresinde ve Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümüne ait araştırma ve
uygulama serasında ve laboratuvarında yürütülmüştür. Araştırmada özellikle olumsuz toprak, iklim
şartlarında sağlıklı büyüyen ve bodur büyüme özelliği gösteren tipler seçilmiştir. Selekte edilen tiplerden
çelik ve meyveler alınmış, çeliklere 1000 ppm dozda ‘Indol-3-butyric acid’ (IBA) uygulanmış ve
genotiplerin çelikle çoğaltılabilme durumları araştırılmıştır. Ayrıca her tipin morfolojik özelliklerine
(ağacın büyüme eğilimi, ağaç boyu, ağacın gövde çapı, taç iz düşüm genişliği, yıllık sürgün uzunluğu,
sürgünlerin boğum arası uzunluğu) bakılmış, alınan meyve örneklerinin ortalama meyve ağırlığı
özellikleri incelenmiştir.
Elde edilen sonuçlar itibari ile çelik köklenmesi genotiplere ve yıllara göre %5- 50 arasında
belirlenmiştir. Seçilen genotiplerde 2021 yılında MA-24 genotipi kallus oluşum oranı (%100), MA-27
genotipi köklenme oranı (%50), MA-9 genotipi kök sayısı ortalaması (4 adet) ve kök uzunluğu ortalaması
(8 cm) bakımından en iyi sonuçlara sahip olurken; 2022 yılında MA-10, MA-19, MA-20, MA-21, MA-29
genotipleri canlı çelik oranı (%100) itibariyle en iyi değeri sağlamışlardır. MA-11 genotipi diğer selekte
edilmiş genotiplere kıyasla meyve ağırlığı ortalaması (25,75 g) en yüksek olarak tespit edilmiştir.
Sonuç olarak 13 genotip (MA-1, MA-5, MA-6, MA-9, MA-10, MA-11, MA-12, MA-15, MA19, MA-20, MA-21, MA-27, MA-29) yüksek köklenme oranı bakımından üzerinde çalışılması düşünülen,
anaç adayı olabilecek potansiyele sahip görülmüştür. Araştırmanın son aşamasında ön plana çıkan,
ümitvar bulunan genotipler anaç ıslah çalışmaları için koruma altına alınmıştır.
Plums are the fruit group with the most species richness and the most adaptability in Asia, Europe and Noth America. Homeland to East Asia, Central Asia and the Caucasus, P.cerasifera Ehrh. plums of the type it shows a great variety of richness in Anatolia. Prunus cerasifera Ehrh. it is the most common type used as seedling rootstock for plums. In Turkey P.cerasifera Ehrh. the seedlings of the plums are used as rootstocks for European plums, Japanese plums and plum. This type is not only for different types of plums, it is also to prefer as rootstock for other stone fruit species such as peach, apricot and almond. In this study, selection of wild plums and propagation of wild plums is intended by cuttings that can be used as rootstock for stone fruit species in Karaman-Başyayla region, which has a rich wild plum population. The study was carried out in the research and application greenhouse and laboratory of the Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, Selcuk University in the Karaman-Basyayla region between the years 2021-2022. In the study, especially the types that grow healthy in adverse soil and climatic conditions and show dwarf growth characteristics were selected. Cuttings and fruits were taken from the selected types, 1000 ppm dose of 'Indol-3-butyric acid' (IBA) was applied to the cuttings and the propagation status of the genotypes by cuttings was researched. In addition, the morphological characteristics of each type (tree growth tendency, tree height, tree trunk diameter, crown projection width, annual shoot length, internode length of shoots) were examined, and average fruit weight characteristics of the fruit samples taken were examined. According to the results obtained, the rooting of the cuttings was determined between 5% and 50% according to the genotypes and years. In the selected genotypes while having the best results in 2021 MA-24 genotype of callus formation rate (100%), MA-27 genotype rooting rate (50%), MA-9 genotype root number average (4 units) and root length average (8 cm); in 2022, MA-10, MA-19, MA-20, MA-21, MA-29 genotypes provided the best value in terms of live steel ratio (100%). MA-11 genotype was determined as the highest average fruit weight (25.75 g) compared to other selected genotypes. As a result, 13 genotype (MA-1, MA-5, MA-6, MA-9, MA-10, MA-11, MA-12, MA-15, MA19, MA-20, MA-21, MA-27, MA-29) has the potential to be a rootstock candidate, which is considered to be studied in terms of high rooting rate. Promising genotypes, which came to the fore at the last stage of the research, were taken under protection for rootstock breeding studies.
Plums are the fruit group with the most species richness and the most adaptability in Asia, Europe and Noth America. Homeland to East Asia, Central Asia and the Caucasus, P.cerasifera Ehrh. plums of the type it shows a great variety of richness in Anatolia. Prunus cerasifera Ehrh. it is the most common type used as seedling rootstock for plums. In Turkey P.cerasifera Ehrh. the seedlings of the plums are used as rootstocks for European plums, Japanese plums and plum. This type is not only for different types of plums, it is also to prefer as rootstock for other stone fruit species such as peach, apricot and almond. In this study, selection of wild plums and propagation of wild plums is intended by cuttings that can be used as rootstock for stone fruit species in Karaman-Başyayla region, which has a rich wild plum population. The study was carried out in the research and application greenhouse and laboratory of the Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, Selcuk University in the Karaman-Basyayla region between the years 2021-2022. In the study, especially the types that grow healthy in adverse soil and climatic conditions and show dwarf growth characteristics were selected. Cuttings and fruits were taken from the selected types, 1000 ppm dose of 'Indol-3-butyric acid' (IBA) was applied to the cuttings and the propagation status of the genotypes by cuttings was researched. In addition, the morphological characteristics of each type (tree growth tendency, tree height, tree trunk diameter, crown projection width, annual shoot length, internode length of shoots) were examined, and average fruit weight characteristics of the fruit samples taken were examined. According to the results obtained, the rooting of the cuttings was determined between 5% and 50% according to the genotypes and years. In the selected genotypes while having the best results in 2021 MA-24 genotype of callus formation rate (100%), MA-27 genotype rooting rate (50%), MA-9 genotype root number average (4 units) and root length average (8 cm); in 2022, MA-10, MA-19, MA-20, MA-21, MA-29 genotypes provided the best value in terms of live steel ratio (100%). MA-11 genotype was determined as the highest average fruit weight (25.75 g) compared to other selected genotypes. As a result, 13 genotype (MA-1, MA-5, MA-6, MA-9, MA-10, MA-11, MA-12, MA-15, MA19, MA-20, MA-21, MA-27, MA-29) has the potential to be a rootstock candidate, which is considered to be studied in terms of high rooting rate. Promising genotypes, which came to the fore at the last stage of the research, were taken under protection for rootstock breeding studies.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Anaç, Erik, Islah, Köklendirme, Seleksiyon, Breeding, Plum, Rooting, Selection, Rootstock
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Akyel, A., (2023). Karaman- Başyayla Yöresinde Yetişen Yabani Eriklerden Anaç Seleksiyonu. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
