-mAç Yapım Eki ve Teşekkülü Üzerine Yeni Düşünceler
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023 Ağustos
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Türkçede eklerin büyük bir kısmı tek hecelidir. Geri kalan kısmı ise iki veya üç
hecelidir. İki veya üç heceli ekler, birden fazla ekin bir araya gelip anlamsal bir
bütünlüğe kavuşmuş biçimleridir. Kimi ekler de tek heceli görünmesine
rağmen özünde birden fazla ekin zamanla kaynaşarak tek heceye
indirgenmesiyle oluşmuştur. Bu eklerden biri de -mAç ekidir. -mAç eki Eski
Türkçeden günümüze değin kullanım alanını genişleterek varlığını devam
ettiren bir yapım ekidir. Ekin birbirinden bağımsız işlevlerinin bulunması,
farklı unsurların birleşerek zamanla tek bir biçimin altında toplanmış
olduğunun göstergesi olarak düşünülebilir.
Bu çalışmada -mAç ekinin tarihî ve çağdaş Türk lehçelerindeki örnekleri tespit
edilerek işlevlerine göre sınıflandırılmıştır. Ekin teşekkülü ile ilgili daha
önceden bilinen <-mA+aş ve <-mA+cA birleşimlerinin yanı sıra bir kısım
sözcükte ekin işlevi bakımından <-mA+cI birleşimine sahip olabileceği
görülmüştür. Ayrıca ilk iki birleşim ile ilgili yeni bulgular elde edilmiştir. Eke
ait bütün veriler detaylı bir şekilde ele alınarak ekle ilgili var olan soru
işaretlerinin ortadan kaldırılması hedeflenmiştir.
Most of the suffixes in Turkish are monosyllabic. Some have two or three syllables. Suffixes with two or three syllables are the forms of more than one affix combined and attained a semantic integrity. Although some suffixes appear to be monosyllabic, in essence, they emerged as a result of combining more than one suffix over time and reducing them to one syllable. One of these suffixes is -mAç. The suffix -mAç is a nominalizing suffix that has continued its existence by expanding its usage area from Old Turkish to the present day. The fact that this suffix has independent functions of each other is a proof that different elements have been combined and gathered under a single form over time. In this study, examples of -mAç suffix in historical and contemporary Turkish dialects were determined and classified according to their functions. In addition to the previously known <-mA+aş and <-mA+cA combinations related to suffix formation; it has been observed that some words may have <- mA+cI combinations in terms of suffix function. In addition, new findings were obtained regarding the first two combinations. It is aimed to eliminate the existing question marks about the suffix by considering all the data of the suffix in detail.
Most of the suffixes in Turkish are monosyllabic. Some have two or three syllables. Suffixes with two or three syllables are the forms of more than one affix combined and attained a semantic integrity. Although some suffixes appear to be monosyllabic, in essence, they emerged as a result of combining more than one suffix over time and reducing them to one syllable. One of these suffixes is -mAç. The suffix -mAç is a nominalizing suffix that has continued its existence by expanding its usage area from Old Turkish to the present day. The fact that this suffix has independent functions of each other is a proof that different elements have been combined and gathered under a single form over time. In this study, examples of -mAç suffix in historical and contemporary Turkish dialects were determined and classified according to their functions. In addition to the previously known <-mA+aş and <-mA+cA combinations related to suffix formation; it has been observed that some words may have <- mA+cI combinations in terms of suffix function. In addition, new findings were obtained regarding the first two combinations. It is aimed to eliminate the existing question marks about the suffix by considering all the data of the suffix in detail.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
-mAç, yapım eki, birleşik ek
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
58
Künye
Akyıldız Ay, D., (2023). -mAç Yapım Eki ve Teşekkülü Üzerine Yeni Düşünceler. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (58), 63-88. DOI: 10.21563/sutad.1347281
