Erzurumlu İbrahım Hakkı'nın ahlak felsefesi
Yükleniyor...
Tarih
2006
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
On sekizinci yüzyılın önemli düşünür ve bilim adamlarından olan Erzurumlu İbrahim Hakkı birçok konuda eser yazmış meşhur bir Türk düşünürüdür. Bu çalışmada; düşünürün yazdığı kitaplar konusundaki ihtilaflı görüşler tespit edilerek, bu hususta gerçek bilgi verilir. Düşünür alınan gıdanın, yıldızların, iklim ve coğrafû yapının huylara tesir edeceğini iddia etmektedir. O, bu düşüncesini din ile temellendirebilmek için bazı âyet ve hadisleri referans göstermektedir. Adı geçen iddianın gerçeği yansıtıp- yansıtamayacağı bu çalışmada tartışılır. Erzurumlu İbrahim Hakkı ahlak felsefesinin temel problemlerini din ekseninde ele alarak onlara çözüm yolları göstermektedir. Mutasavvıf bir özelliğe de sahip olan düşünür, mertebe olarak insanları ?melek mertebesi? ve ?insan mertebesi? olarak ikiye ayırır. Bunlardan ?melek mertebesi?ne ancak ?az yemek, az uyumak, az konuşmak? vb. ile ulaşılabilecektir. Hâlbuki ?insan mertebesine? sadece ?mutedil davranışlar? ile ulaşılabileceğini ve bunun da insanın doğasına daha uygun olduğunu benimseyerek mutluluğun meşakkatte aranamayacağını düşünmektedir. Genel karakteristik özelliği bakımından onun ahlak felsefesini aklû unsurlar, dini ve mistik fikirler ihtiva etmektedir. Teleolojik (gayeci) açıdan ele alındığında ise, Erzurumlu İbrahim Hakkı'nın ahlak anlayışının eudaimonist (mutçu) karakterli olduğu görülür. O, sadece bir kişinin, bir toplumun veya bir milletin değil, aynı zamanda dünyadaki tüm insanların mutlu olmasını temin etmek için görüşler ileri sürmektedir.
Erzurumlu Ibrahim Hakki, who is an important and a well-known Turk thinker and scientist of 18th century, did a lot of studies in many fields. In this study, it is given real information about his books, by pointing of controversial opinions. E. Ibrahim Hakki claims that food, stars, climate and geographical location affects the tempers. He shows some verses of Quran and hadiths in order to base his claim with religion. In this study, it is discussed this type of approach that it can reflect the truth or not. E. Ibrahim Hakki shows them the ways of solution about basic problems of moral philosophy in the limitation of the religion. E. Ibrahim Hakki, who has also mystic property, divides human beings into two. The first one is `angel position?. The second one is `human position?. `Angel position? is reached only with little food, little sleep, little talk, etc. However, he thinks that `human position? is reached only with `moderate behaviours?, by adopting that this is more appropriate for human beings? nature, he also considers the happiness can not be sought in difficulty. As a general characteristic property, his ethical philosophy includes rational elements, religious and mystical ideas. If it is taken from the teleological point of view, it is understood that E. Ibrahim Hakki?s view of morality is a eudaemonist. Not only are person, one society or one nation, but olso he suggests opinions in order to provide people?s happiness all over the world.
Erzurumlu Ibrahim Hakki, who is an important and a well-known Turk thinker and scientist of 18th century, did a lot of studies in many fields. In this study, it is given real information about his books, by pointing of controversial opinions. E. Ibrahim Hakki claims that food, stars, climate and geographical location affects the tempers. He shows some verses of Quran and hadiths in order to base his claim with religion. In this study, it is discussed this type of approach that it can reflect the truth or not. E. Ibrahim Hakki shows them the ways of solution about basic problems of moral philosophy in the limitation of the religion. E. Ibrahim Hakki, who has also mystic property, divides human beings into two. The first one is `angel position?. The second one is `human position?. `Angel position? is reached only with little food, little sleep, little talk, etc. However, he thinks that `human position? is reached only with `moderate behaviours?, by adopting that this is more appropriate for human beings? nature, he also considers the happiness can not be sought in difficulty. As a general characteristic property, his ethical philosophy includes rational elements, religious and mystical ideas. If it is taken from the teleological point of view, it is understood that E. Ibrahim Hakki?s view of morality is a eudaemonist. Not only are person, one society or one nation, but olso he suggests opinions in order to provide people?s happiness all over the world.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Erzurumlu İbrahım Hakkı, Philosophy of ethics, Ahlak, Ethics
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Karadeniz, H. (2006). Erzurumlu İbrahım Hakkı'nın ahlak felsefesi. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış doktora tezi, Konya.
