Klasik Kemençe İcrasında Fahire Fersan'ın Solo ve Birlikte Sesledirme Anlayışının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Türk Makam Müziği (TMM) içinde Klasik Kemençe çalgısı gerek teknik yapısı ve tınısı ve gerekse icra biçimi bakımından kendine özgü ve karakteristik bir nitelik taşır. Türk Makam Müziği tarihi içinde Klasik Kemençe icra eden ve bu alanda icralarıyla ve besteleriyle ön plana çıkmış pek çok kemençevi bilinmektedir. Fahire Fersan bu kemençeviler arasında icracılık yönüyle dikkati çekmektedir. Sanatçının, solo icralarının yanı sıra eşi Refik Fersan ve diğer birçok müzisyenle birlikte yaptığı toplu icralarına ait kayıtlar günümüze ulaşmıştır. Bu kayıtlardan yola çıkarak hem Klasik Kemençe icrası hem de o döneme ait icra anlayışını ortaya çıkarmak mümkündür. Bu araştırmada, Tarama modeli kullanılarak Fahire Fersan’ın Klasik Kemençe ile icra ettiği eserlerde yaptığı süslemeler ve icra-nota farklılıkları incelenmiştir. Solo ve birlikte icra ettiği Taksim, Saz Semaisi ve Peşrev formlarında kullandığı teknik ve bunun yanı sıra Klasik kemençe icra anlayışı araştırılmıştır. Ulaşılabilen plak kayıtlarından söz konusu eserler notaya alınarak teknik ve üslup özellikleri incelenmiştir. Araştırmada Fahire Fersan’ın taksim sürelerini kısa tuttuğu ve icralarını geleneksel bir anlayışla ortaya koyduğu sonucuna varılmıştır. Saz Semaisi, Peşrev ve Taksim formlarında icra ettiği eserlerinde ise süsleme elemanlarından özellikle Glissando tekniğini sıklıkla kullandığı tespit edilmiştir.

The Classical Kemence instrument in Turkish Maqam Music (TMM) has a unique and characteristic quality in terms of its technical structure, timbre, and performance style. In the history of TMM, very valuable kemence players who performed Classical Kemence and stood out with their performances and compositions are known. Among these performers, Fahire Fersan draws attention in terms of performance. Records of his various collective and solo performances, especially his wife Refik Fersan, have survived to the present day. Based on these records, it is possible to reveal both the Classical Kemençe performance and the understanding of the performance of that period. In this study was used Scanning model. The ornaments, performance-note differences in some of the works that Fahire Fersan performed with the Classical Kemençe were examined. The technique and Classical Kemençe performance understanding that he used while performing both the taksims and the saz semai and peşrev forms he performed together were investigated. In the selection of the works, instrumental works were preferred and the performances of Saz Semaisi, Peşrev and Taksim, which can be accessed from certain record records, were notated and their technical features and stylistic features were examined