Şark/Garp, Alaturka/Alafranga Tartışmaları Çerçevesinde Hâkimiyeti Milliye Sütunlarından Siyasal Yaşamdaki Kadın Hakları İnkılabı (1930-1934)
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023 Ekim
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Cumhuriyet dönemi, temellerini Osmanlı’nın özellikle son dönemlerinden alan ilksel
girişimlerin geliştirilmesi ve somut olduğu kadar aynı zamanda köktenci bir formda
yaşam bulmasını amaç edinen inkılapları içermektedir. Esasında bu bağlam belirgin bir
biçimde Meşrutiyet yıllarında adımları atılmış birçok girişime dair ayak izlerini
bünyesinde barındırmaktadır. Bununla beraber etkin olduğu gibi direngen bir talep ve
çabanın izleri ancak Cumhuriyet döneminde ortaya çıkmaktadır. Bu mücadelede
uygarlaşma, modernleşme, ilerleme, batılılaşma, gelişme mottoları ile başlamış ancak
tam olarak genel çerçevede bunların hiç birinde uzlaşılamamış ve açıkça hiç birinin
tam olarak anlaşılamamış olduğu görülmüştür. Nihayetinde bu durumun yarattığı
karmaşa, sürecin ikircikli yaklaşımlarla yürütülecek reform ya da ıslahatlarına ortam
hazırlamıştır. Burada doğu ya da batı, alaturka ya da alafranga başta olmak üzere kimi
yönelimler çerçevesinde tarafların oluştuğu ya da yaklaşımların geliştiği
anlaşılmaktadır. Söz konusu çerçevede birçok konuda olduğu gibi kadın hakları
konusunda da geleneksel ile modern söylem, taraflar arasında bir kutup yaratmıştır.
Yukarıda bahsi geçen kavramlara göre esasında tarihsel ortamın oluşturduğu çeşitli
talepleri karşılamak üzere geliştirilen inkılaplara karşı belli ölçülerde bunları destekler
ya da eleştiren eğilimler, görüşler olagelmiştir. Çalışma dönemin siyasal, sosyal ve
entelektüel atmosferini anlamamıza olanak sağlayacak bu tartışmaları kadın hakları
kapsamında ele almaya odaklanmıştır. Yanı sıra konu literatüre ve arşiv belgelerine
dayalı bir yöntemden çok dönemin toplum hafızasını ve siyasal konjonktürünü ortaya
koyabilecek, söz konusu sürecin tanığı Hâkimiyeti Milliye gazetesinin sütunlarından
irdelenecektir.
The Republican period includes reforms that aim to develop the primitive initiatives that take their foundations, especially from the last periods of the Ottoman Empire, and bring them to life in a radical form as well as concrete. In fact, this context clearly embodies the footprints of many initiatives taken in the years of the Constitutional Era. Nevertheless, the traces of persistent demand and effort, as well as effectiveness, only appear in the Republican period. These initiatives started with the mottos of civilization, modernization, progress, westernization, and development, but it was seen that none of them could be fully agreed upon in the general framework, and clearly, none could be fully comprehended. Ultimately, the confusion created by this situation prepared the background for reforms or reforms to be carried out with ambivalent approaches. To this end, it is understood that parties formed or approaches developed within the framework of some orientations, especially eastern or western, Turkish or European. In the relevant context, as in many other issues, the traditional and modern discourse on women’s rights created two poles between the parties. According to the concepts mentioned above, there were tendencies and opinions that support or criticize the reforms developed to meet the various demands created by the historical environment to a certain extent. Hence, this study focuses on discussing these debates within the scope of women’s rights, which helps to understand the political, social, and intellectual atmosphere of that period. Besides, the topic is examined from the columns of the newspaper Hâkimiyet-i Milliye, which can reveal the social memory and political conjuncture of the period rather than a method based on literature and archival documents.
The Republican period includes reforms that aim to develop the primitive initiatives that take their foundations, especially from the last periods of the Ottoman Empire, and bring them to life in a radical form as well as concrete. In fact, this context clearly embodies the footprints of many initiatives taken in the years of the Constitutional Era. Nevertheless, the traces of persistent demand and effort, as well as effectiveness, only appear in the Republican period. These initiatives started with the mottos of civilization, modernization, progress, westernization, and development, but it was seen that none of them could be fully agreed upon in the general framework, and clearly, none could be fully comprehended. Ultimately, the confusion created by this situation prepared the background for reforms or reforms to be carried out with ambivalent approaches. To this end, it is understood that parties formed or approaches developed within the framework of some orientations, especially eastern or western, Turkish or European. In the relevant context, as in many other issues, the traditional and modern discourse on women’s rights created two poles between the parties. According to the concepts mentioned above, there were tendencies and opinions that support or criticize the reforms developed to meet the various demands created by the historical environment to a certain extent. Hence, this study focuses on discussing these debates within the scope of women’s rights, which helps to understand the political, social, and intellectual atmosphere of that period. Besides, the topic is examined from the columns of the newspaper Hâkimiyet-i Milliye, which can reveal the social memory and political conjuncture of the period rather than a method based on literature and archival documents.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kadın Hakları, Hâkimiyeti Milliye, Modernleşme, Alafranga, Şark, Garp, Women’s Rights, Modernization, European, Turkish, Eastern, Western
Kaynak
Türkiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
59
Künye
Özkaya, O., (2023). Şark/Garp, Alaturka/Alafranga Tartışmaları Çerçevesinde Hâkimiyeti Milliye Sütunlarından Siyasal Yaşamdaki Kadın Hakları İnkılabı (1930-1934). Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (59), 473-497.
DOI: 10.21563/sutad.1378469
