Bir kırmataş işletmesinde birim maliyeti etkileyen faaliyetlerin etki derecelerinin belirlenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2016-01-07
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kırmataş (yapay agrega); konut, sanayi tesisleri, hastane gibi her türlü bina inşaatına; yol, köprü, liman, havaalanı, su yapıları, boru hattı gibi altyapı faaliyetlerini kapsayan geniş bir faaliyet alanına sahip olan inşaat sektörünün bir parçası olan beton imalatının ve asfalt üretiminin en önemli hammaddesidir. Dünyada fert başına en fazla tüketilen maddeler su ve agrega olup ülkemizdeki agrega kullanımı yaklaşık 4 ton/kişi civarındadır. Agregaya olan ihtiyacın bu denli fazla olması agrega üretimi yapan kum ve taş ocak sayısının artmasına neden olmaktadır. Tez çalışmasının yürütüldüğü bölgede (Konya-Ankara karayolunun 25- 35km'si) bile 15'den fazla kum ve taş ocağı bulunmaktadır. Kırmataş ocaklarının sayılarındaki bu artış, pazarda ciddi bir rekabet ortamı doğurmaktadır. Pazarda oluşan bu rekabet ortamı, fiyatları doğrudan etkilediği için kırmataş üreticilerinin kırmataş üretim maliyetleri üzerinde yeni önlemler alma ve maliyet analizleri yapma zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. Kırmataş işletmelerinde her bir işlem kendinden sonraki faaliyetleri etkilediğinden ya da kendinden önceki faaliyetlerden etkilendiğinden dolayı, üretim maliyetlerini optimize etmek zorlu bir süreçtir. Düşük birim maliyetli üretim için, her bir faaliyet titizlikle incelenmeli ve birbirlerini nasıl etkiledikleri belirlenmelidir. Bu kapsamda üretimin ilk aşaması olan delme-patlatma faaliyetinin tasarım parametrelerinin iyi bir şekilde dizayn edilmesi çok büyük önem taşımaktadır. Bu amaç doğrultusunda kırmataş ocaklarında uygulanabilecek olan en uygun patlatma tasarım parametrelerinin belirlenmesi, kırmataş üretiminde yer alan her bir faaliyetin kırmataş üretim birim maliyetine olan etkilerinin belirlenmesi ve patlatma tasarım parametrelerinin birim maliyet üzerindeki etkilerinin belirlenmesi bu tezin ana amaçları olmuştur. Tez çalışması Konya İli Selçuklu İlçesi Eğribayat Köyü civarındaki Öztaşoğlu kırmataş işletmesinde yürütülmüştür. Tezin amaçları doğrultusunda farklı patlatma tasarım parametreleri belirlenerek patlatmalar gerçekleştirilmiştir ve izlenmiştir. Arazi deneylerinde 89 mm çapında toplam 1178 adet (20 111 m) patlatma deliği ile 20 atım ve 102 mm çapında 930 adet (15 831 m) patlatma deliği ile 20 atım olmak üzere farklı parametrelere sahip toplam 40 atım yapılmıştır. Bu deneyler sonucunda 40 atım içerisinde en iyi delme-patlatma basamak tasarım parametrelerinin olduğu atım/atımlar belirlenerek, çalışılan işletme veya kayaç özelliği benzer olan işletmeler için optimum delme-patlatma basamak tasarım parametrelerine ulaşılmıştır. Ayrıca kırmataş üretim birim maliyetine etki eden ardışık faaliyetlerin etki dereceleri de belirlenmiştir. Tez çalışması kapsamında yapılan 40 atımın sonucunda, elde edilen sonuçlara göre; kırmataş üretim birim maliyeti içerisinde delik delmenin payı % 7,83, patlatmanın payı % 22,45, ikincil kırmanın payı % 7,20, yüklemenin payı % 24,45, nakliyenin payı % 8,98 ve kırma-elemenin payı % 29,09 olduğu belirlenmiştir. Çalışma sonucunda belirlenen optimum basamak tasarım parametreleri uygulandığı taktirde işletmenin kırmataş üretim birim maliyeti % 19,50'ye kadar bir düşüş göstermektedir. Ayrıca söz konusu işletmede yalnızca kullanılan makinalarda tüketilen sıvı yakıt (motorin) ve konkasör tesisi için tüketilen elektrik enerjisi baz alındığında kırmataş üretim birim maliyetinin 4,02 TL/m3 olduğu da tespit edilmiştir.
Crushed stone (artificial aggregates) such as hospitals , housing, industrial plants, construction of all types of buildings,; roads, bridges, ports, airports, water structures, the most important raw material for the manufacture of concrete and asphalt production, which is part of the construction sector, which has a broad scope covering activities such as pipeline infrastructure. Most consumed substance in the world in per capita water and aggregate, using aggregate in our country is about 4 tons/person around. The need for aggregates to be so much more, making aggregate production leads to an increase in the number of sand and stone quarries. Carried out in the region of the thesis (25- 35 km of the Konya-Ankara highway) there is even more than 15 sand and stone quarries. This increase in the number of crushed stone quarries pose serious competition in the market. This competition is occurring in the market, prices on crushed stone new measures that directly affect production costs for producers of crushed stone and has revealed the need to cost analysis. Crushed stone affected their business because every transaction that affects self from the previous activity or next activity is a difficult process to optimize production costs. For low-cost production units should be determined carefully and examined each activity how they affect each other. A good way to design the first phase of the design parameters of the production drilling and blasting activities are of great importance in this context. Optimal blasting determination of design parameters that can be applied to achieve these objectives, quarries, determining the impact of each activity of the crushed stone production unit cost Situated in crushed stone production and determining the impact of blasting design parameters of the unit cost has been purpose master's thesis. Thesis was conducted in the village Konya Selçuk County Eğribayat Öztaşoğlu near crushed stone businesses. Blasting and blasting design parameters in determining the different purposes of the thesis was carried out and monitored. In field tests, totally 40 shot was done which have different parameters 89 mm total 1178 units (20 111 m) 20 shot with blastholes and 102 mm 930 pieces (15831 m), 20 pulses with blastholes. These experiments resulted in beats as the best drilling and blasting step design parameters in beats 40 / pulses identified, studied business or rock feature has reached the optimum drilling and blasting step design parameters for businesses that are similar. Furthermore, their efficiency of consecutive operations affecting the crushed stone production unit costs are determined. As a result of the shot 40 he made the thesis, according to the results obtained; The share of drilling in crushed stone production unit cost of 7.83 %, the share of blasting 22,45 %, the share of secondary crushing 7,20 %, the share of the load 24.45 %, the share of transport 8.98 %, and crushing-elimination, the share of 29.09 % It was determined to be. If the optimal design parameters determined in step implementation of crushed stone production unit cost of operating results of the study show a reduction of up to 19,50 %. In addition, the machines used in liquid fuels consumed only in the entity (diesel) and, when consumed electric energy base of crushed stone crusher plant for production of unit costs 4,02 TL/m3 that have been identified.
Crushed stone (artificial aggregates) such as hospitals , housing, industrial plants, construction of all types of buildings,; roads, bridges, ports, airports, water structures, the most important raw material for the manufacture of concrete and asphalt production, which is part of the construction sector, which has a broad scope covering activities such as pipeline infrastructure. Most consumed substance in the world in per capita water and aggregate, using aggregate in our country is about 4 tons/person around. The need for aggregates to be so much more, making aggregate production leads to an increase in the number of sand and stone quarries. Carried out in the region of the thesis (25- 35 km of the Konya-Ankara highway) there is even more than 15 sand and stone quarries. This increase in the number of crushed stone quarries pose serious competition in the market. This competition is occurring in the market, prices on crushed stone new measures that directly affect production costs for producers of crushed stone and has revealed the need to cost analysis. Crushed stone affected their business because every transaction that affects self from the previous activity or next activity is a difficult process to optimize production costs. For low-cost production units should be determined carefully and examined each activity how they affect each other. A good way to design the first phase of the design parameters of the production drilling and blasting activities are of great importance in this context. Optimal blasting determination of design parameters that can be applied to achieve these objectives, quarries, determining the impact of each activity of the crushed stone production unit cost Situated in crushed stone production and determining the impact of blasting design parameters of the unit cost has been purpose master's thesis. Thesis was conducted in the village Konya Selçuk County Eğribayat Öztaşoğlu near crushed stone businesses. Blasting and blasting design parameters in determining the different purposes of the thesis was carried out and monitored. In field tests, totally 40 shot was done which have different parameters 89 mm total 1178 units (20 111 m) 20 shot with blastholes and 102 mm 930 pieces (15831 m), 20 pulses with blastholes. These experiments resulted in beats as the best drilling and blasting step design parameters in beats 40 / pulses identified, studied business or rock feature has reached the optimum drilling and blasting step design parameters for businesses that are similar. Furthermore, their efficiency of consecutive operations affecting the crushed stone production unit costs are determined. As a result of the shot 40 he made the thesis, according to the results obtained; The share of drilling in crushed stone production unit cost of 7.83 %, the share of blasting 22,45 %, the share of secondary crushing 7,20 %, the share of the load 24.45 %, the share of transport 8.98 %, and crushing-elimination, the share of 29.09 % It was determined to be. If the optimal design parameters determined in step implementation of crushed stone production unit cost of operating results of the study show a reduction of up to 19,50 %. In addition, the machines used in liquid fuels consumed only in the entity (diesel) and, when consumed electric energy base of crushed stone crusher plant for production of unit costs 4,02 TL/m3 that have been identified.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Açık ocak madenciliği, Open pit mining, Birim maliyetleri, Unit costs, Taş kırma, Stone crushing, Üretim maliyeti, Production cost
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Çelik, A. (2016). Bir kırmataş işletmesinde birim maliyeti etkileyen faaliyetlerin etki derecelerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya.
