Manavgat Çayı havzasının bitki coğrafyası
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2002
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışma, Batı Toroslar'ın Doğu Provensinde yer alan Manavgat Çayı Havzası 'nda gerçekleştirilmiştir. Havza, kuzeyde Reze Dağı, Küpe Dağı ve Akdağ gibi kütlelerle Beyşehir Havzası'ndan ayrılırken, su bölümü çizgisi doğuda Gidengelmez Dağlan ve Şerif Dağı gibi orografik zirvelerden geçer. Aynca, Havza'nın doğusunda yer alan Karpuz Çayı'nın su bölümü çizgisi de kıyıya yalan kesimlerde havzaya sınır teşkil eder. Güneyde ise, Akdeniz kıyıları doğal bir sınır oluşturur. İnceleme sahası, batıda da Köprü Çayı'nın su bölümü çizgisi ile ayrılır. Bu çalışma, iki bölüm halinde ele alınmıştır. Birinci bölümde, bitki örtüsünün dağılışını etkileyen ekolojik faktörlerin analizi yapılmıştır. Bu maksatla bitki örtüsünün yetişme şartlarından olan iklim, topografya ve toprak ilişkileri incelenerek bitki örtüsü ile bağlantısı ortaya konulmuştur. İkinci bölümde ise, bitki topluluklarının dağılışı üzerinde durulmuştur. Sahada yetişme şartlarının elverdiği ölçüde ortaya çıkan, asıl Akdeniz ormanları, yarınemli yüksek dağ ormanları, maki bitkileri ve alpin bitkilerin ayrıntılı incelemesi yapılnıştır. Aynca bitkilerin, _yatay ve dikey yöndeki dağılışları araştırılmış ve bu toplulukları oluşturan bitki türleri ayn ayn tespit edilmiştir. Havza'da asıl Akdeniz ormanları kıyıdan itibaren hemen başlar ve dağların güneye bakan yamaçlarında 1250 metre seviyesine kadar saf topluluklar teşkil eder. Bu ormanların karakteristik türünü kızılçam (Pinus brutia) oluştururken, bunun tahrip edildiği yerlerde maki topluluklarına rastlanır. Kızılçam yetişme şartlarının elverişliliği ölçüsünde dağlık kütlelerin özellikle güney yüzlerinde 1500-1600 metre seviyelerine kadar çıkabilir. Orman altı vejetasyonu durumundaki makilerin oluşturduğu çalı kuşağının hakim türü ise, kermes meşesi (Quercus coccifera) olarak tesbit edilmiştir. Asıl Akdeniz ormanları ile yarınernli yüksek dağ ormanları arasındaki sınır kesin olmayıp, bu iki formasyon arasında bir geçiş kuşağı yer alır. Ekoton karakterli bu geçiş kuşağı 1250-1500 metreler arasındaki kademede yayılış gösterir. Her iki kuşağın da özelliğini yansıtan bu kademedeki orman formasyonunun ağaç türlerini ise, kızılçam (Pinus brutia), sedir (Cedrus libani), göknar (Abies cilicica), boylu ardıç _(Juniperµs e?(çe_lca), a.ndız. (Juniperus drupacea), katran ardıcı. (Juniperus oxycedrus), kokulu ardıç (Juniperus foetidissima) ve karaçam (Pinus nigra) teşkil eder. Aynca bu kuşakta çoğunu Tersiyer reliktlerin (Acer monspessulanum, Ostyra carpinifolia) oluşturduğu yayvan yapraklı türlere de rastlanır. Geçiş kuşağının üzerinde yannemli yüksek dağ ormanlarının asıl yayılış sahasına girilir. Kızılçamın tamamen ·sahadan çekildiği bu kuşağın karakteristik ağaçlarını göknar (Abies cilicica), sedir (Cedrus libani), boylu ardıç (Juniperus excelca), kokulu ardıç (Juniperus foetidissima) ve andız (Juniperus drupacea) oluşturur. Bu kuşakta, genellikle 1500-2000 metre seviyelerinde göknar, sedir ve karaçamdan kurulu orman toplulukları görülür. Ancak, bu seviyenin üzerinde boylu ardıç ve kokulu ardıç küçük çaplı topluluklar oluşturarak yer yer 2000-2300 me1!eye kadar çıkabilmektedir. Havza'nın hemen her yerinde yayılışı söz konusu olan diğer bir formasyonu da makiler oluşturur. Alan kaplayan maki formasyonu kıyıdan itibaren 200-300 metre yüksekliğine kadar izlenebilir. Asıl Akdeniz orman kuşağında kızılçama bağlılığı söz konusu olan maki elemanlannın çoğu kızılçamın çıkabildiği 1500-1600 metre seviyelerine kadar çıkabilmektedir. İnceleme sahasında bütün orman kuşaklarında görülen maki elemanlarının esasını kermes meşesi (Quercus coccifera), katran ardıcı (Juniperus oxycedrus), menengiç (Pistacia terebintb.us ), akçakesme (Phillyrea latifolia) ve tesbih (Styrax offıcinalis) oluşturur. Havza' da yükseltisi 2000 metreyi geçen önemli zirvelerin üzerinde alpin çayırlar kuşağı yer alır. Ancak bu kesimlerde yaylacılık faaliyetleri dolayısıyla aşın derecede sürü otlatmacılığı, vejetasyonun doğal yapısını bozmuştur. Tür zenginliğinin kaybolduğu bu formasyonun, önemli bitkilerini kamefitik dikenli çalılar oluşturur. Bu gün, ancak birkaç türle temsil edilen bu bitkiler Acanthalimon ssp., Genista ssp., Astragalus ssp., Euphorbia ssp., ve Tymus ssp. dir.
This study is coducted in the Manavgat River Basin located in the eastren province of the westren Toros Mountains. While the basen is diveded in the northem part witmountainous masses such as the Reze Mountain, Küpe Mountain ant Ak mountain from the basen of Beyşehir, the water partition line crosses in the East the orograpbic summits such as the Gidengelmez Mountains ant Şerif Mountain. Whereas, in the seaside areas, the water partition line of the Karpuz River in the eastem part of the basen forms a border to the basen, in the southern parts the shores of the Mediterrenean Sea is a natural border. The area of investigation is diveded in the West with the water partition line ofthe Köprü River. This study is consist of two sections. In the first section, an analysis of the ecological factors affecting the dispersal of the plant cover is made. Hence climate, topography ant sole interrelations are as the growing up conditions of the plant cover investigated ant interrelated with the plant cover. However in the second section of the study the dispersal of the diverse plant vegetations are investigated. Thus, as much as it is enabled by the growiııg up condutions in that ara, the emerging Mediterrenean forest, semi-humit high mountaiıı forest, maquies plants ant alpiııe plants are studied in-depth according to their dispersal in horizantal ant vertical direction ant the plant-types forming these vegetations are identified individually. In the basen the real Mediterenean forests begin just from the shore and on the southern part of the mountains and from homogenous vegetations till to 1250 meter. The characteristic type of these forest is the Piııus brutia, whereas in the regions destroyed, it is the maquies. As long as the groving up conditions for the Piııus brutia are convenient they can grow up on the mountainous masses especially on the southern parts up to 1500-1600 metres. The main type of the maquis shrubbery zone in the forest bottom is idendi:fied as the Quercus coccifera. The border betwen the real Mediterrenean forest and semi-humit mountaiıı forest is not clear-cut. There is a transition -zone between these two vejetation formations. This transition-zone,with ecoton characteristics, is spread in the mountain foot between 1250-1500 me_trs. Reflecting the caracteristic of the twozones the trees forming the forest formation at this feet are Pinus brutia, Cedrus libani, Abies cilicica, Juniperus excelca, Juniperus drupacea, Juniperus oxycedrus, Juniperus foetidissima ant Pinus nigra. Furthermore in this zone types with wide ant shallow leafs, most ofthem consist of Tersiyer relicts (Acer monspessulanum, Ostyra carpinifolia) also be found. Above the transition-zone is the spreading area of the semi-humut mountain forests. Pinus brutia can't be found any longer in this zone but the trees forming the characteristic vegetation are Abies cilicica, Cedrus libani, Juniperus excelca, Juniperus foetidissima, Juniperus drupacea. In this zone, generally at 1500 .. 2000 metres forest groupings consisting of Abies cilicica, Cedrus libani ant Pinus nigra can be fount. However, above this height Juniperus excelca, Juniperus foetidissima, forrn.ing small groups can be fount at 2000-2300 metres irregularly. Another formation spreading almost everywhere in the basen are the maquis. The maquis covering the ground can bee seen from the shore on till 200-300 metres. The maquis elements, which are dependent of the Pinus brutia real Mediterrenean forest, can climb up to the height that the Pinus brutia can till 1500- 1600 metres. In the area of investigation, the main maquis elements found· in every fores zones were Quercus coccifera, Juniperus oxycedrus, Pistacia terebinthus, Phillyrea latifolia and Styrax officinalis. In the basen on the important peaks above 2000 metres were the alpine grass zones. However, in these areas, due to the excess grazing dependant on the nomadic life, the natura! formation of the vejetation is disturbed. Camafi.tic thorny shrubs form the main plants of this formation which has lost its type-diversity. Todey, these are Astragalus ssp., Acanthalimon ssp., Genista ssp., Tymus ssp., Euphorbia ssp. reflected only in one or two types.
This study is coducted in the Manavgat River Basin located in the eastren province of the westren Toros Mountains. While the basen is diveded in the northem part witmountainous masses such as the Reze Mountain, Küpe Mountain ant Ak mountain from the basen of Beyşehir, the water partition line crosses in the East the orograpbic summits such as the Gidengelmez Mountains ant Şerif Mountain. Whereas, in the seaside areas, the water partition line of the Karpuz River in the eastem part of the basen forms a border to the basen, in the southern parts the shores of the Mediterrenean Sea is a natural border. The area of investigation is diveded in the West with the water partition line ofthe Köprü River. This study is consist of two sections. In the first section, an analysis of the ecological factors affecting the dispersal of the plant cover is made. Hence climate, topography ant sole interrelations are as the growing up conditions of the plant cover investigated ant interrelated with the plant cover. However in the second section of the study the dispersal of the diverse plant vegetations are investigated. Thus, as much as it is enabled by the growiııg up condutions in that ara, the emerging Mediterrenean forest, semi-humit high mountaiıı forest, maquies plants ant alpiııe plants are studied in-depth according to their dispersal in horizantal ant vertical direction ant the plant-types forming these vegetations are identified individually. In the basen the real Mediterenean forests begin just from the shore and on the southern part of the mountains and from homogenous vegetations till to 1250 meter. The characteristic type of these forest is the Piııus brutia, whereas in the regions destroyed, it is the maquies. As long as the groving up conditions for the Piııus brutia are convenient they can grow up on the mountainous masses especially on the southern parts up to 1500-1600 metres. The main type of the maquis shrubbery zone in the forest bottom is idendi:fied as the Quercus coccifera. The border betwen the real Mediterrenean forest and semi-humit mountaiıı forest is not clear-cut. There is a transition -zone between these two vejetation formations. This transition-zone,with ecoton characteristics, is spread in the mountain foot between 1250-1500 me_trs. Reflecting the caracteristic of the twozones the trees forming the forest formation at this feet are Pinus brutia, Cedrus libani, Abies cilicica, Juniperus excelca, Juniperus drupacea, Juniperus oxycedrus, Juniperus foetidissima ant Pinus nigra. Furthermore in this zone types with wide ant shallow leafs, most ofthem consist of Tersiyer relicts (Acer monspessulanum, Ostyra carpinifolia) also be found. Above the transition-zone is the spreading area of the semi-humut mountain forests. Pinus brutia can't be found any longer in this zone but the trees forming the characteristic vegetation are Abies cilicica, Cedrus libani, Juniperus excelca, Juniperus foetidissima, Juniperus drupacea. In this zone, generally at 1500 .. 2000 metres forest groupings consisting of Abies cilicica, Cedrus libani ant Pinus nigra can be fount. However, above this height Juniperus excelca, Juniperus foetidissima, forrn.ing small groups can be fount at 2000-2300 metres irregularly. Another formation spreading almost everywhere in the basen are the maquis. The maquis covering the ground can bee seen from the shore on till 200-300 metres. The maquis elements, which are dependent of the Pinus brutia real Mediterrenean forest, can climb up to the height that the Pinus brutia can till 1500- 1600 metres. In the area of investigation, the main maquis elements found· in every fores zones were Quercus coccifera, Juniperus oxycedrus, Pistacia terebinthus, Phillyrea latifolia and Styrax officinalis. In the basen on the important peaks above 2000 metres were the alpine grass zones. However, in these areas, due to the excess grazing dependant on the nomadic life, the natura! formation of the vejetation is disturbed. Camafi.tic thorny shrubs form the main plants of this formation which has lost its type-diversity. Todey, these are Astragalus ssp., Acanthalimon ssp., Genista ssp., Tymus ssp., Euphorbia ssp. reflected only in one or two types.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Manavgat Çayı, Manavgat Stream, Bitki Ccoğrafyası, Plant Geography
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Kaya, B. (2002). Manavgat Çayı havzasının bitki coğrafyası. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
