THE ANALYSIS OF THE PAINTING KAPLUMBAĞA TERBİYECİSİ: TORTOISES TRAINER (1906-1907) OF OSMAN HAMDİ IN TERMS OF OTTOMAN LEADERSHIP

Fransada resim eğitimi alan ve oryantalist ressamlar içerisinde değerlendirilen Osman Hamdi Bey, 1842-1910 yılları arasında İstanbulda yaşamış, Osmanlı arkeolog, müzeci, ressam ve Türkiyenin İstanbul ili Kadıköy ilçesinin ilk belediye başkanıdır. Osman Hamdinin Liderlik vasfı, Osmanlı topraklarından eser akışını engelleyen tarihi bir kişilik olmasının yanı sıra Osmanlı dönemi sanat ve kültür yaşamında yenileşmenin de öncüsü olmasına dayalıdır. Amaç: Osman Hamdi Beyin Kaplumbağa Terbiyecisi eseri, resim alanında çok ilgi görmüş bir tablodur. Bu tablo Osmanlı dönemine ilişkin liderlik anlayışı- nı yansıtması açısından bu çalışmanın ana amacını oluşturmaktadır. Problem: Osman Hamdi Beyin, Fransada eğitim aldığı Geromein etkisinde kaldığı, Oryantalist bir figüratif anlayışı benimsediği ve Osman Hamdi Beyin resimlerinin, Batının Doğuya bakışının bir Doğulu tarafından içselleştirilmesi şeklinde yorumladığı ifade edilmektedir. Buna göre Osman Hamdi Beyin Kaplumbağa Terbiyecisi eseri Osmanlı İmparatorluğuna ilişkin liderlik anlayışını bu perspektiften vermekte midir? Liderlik kuramları açısından Kaplumbağa Terbiyecisi eseri nasıl yorumlanmalıdır? Yöntem: Araştırmada, resimde yer alan müzik aletleri dolayısıyla nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği ve doküman incelemesi tekniğinden yararlanılmıştır. Son olarak da Osman Hamdi Beyin Kaplumbağa Terbiyecisi Tablosu (1906-1907), görsel eserlerin incelenmesine olanak sağlayan simge analizi (ikonoloji) yöntemi kullanılarak Osmanlı İmparatorluğu liderliği açısından incelenmiştir. Çalışmada öncelikle tablolarda bulunan üç müzik aleti ile ilgili (kudüm, kudümü çalmakta kullanılan zahme, ney) kaynaklarda farklı yorumların yapıldığı görülmüştür. Dolayısıyla çalışmanın ilk çıkış noktasını bu konudaki müzik bölümünde uzman görüşünün alınmasına dayalı görüşme tekniği uygulanmış ve yapılandırılmış görüşme formu ile yüz yüze görüşme ve elektronik posta aracılığıyla katılımcıların görüşlerine ulaşılmıştır. Çalışma Türkiyede tasavvuf mekânı olarak değerlendirilen Mevlananın yaşadığı Konya ilinde iki farklı üniversite ve yakın diğer il olan Başkent Ankara ilinde olmak üzere iki il evren olarak belirlenmiştir. Bu iki ilde üç üniversite rastgele örneklem yöntemiyle seçilmiştir. Üç üniversitenin müzik bölümünde konuyla (ney ve kudüm, nakkare) ilgili hocalara kartopu tekniği kullanılarak, hem konuyla ilgili bilgili olmaları hem de katılmak istemelerine göre 8 üniversite öğretim elemanıyla görüşme yöntemi gerçekleştirilmiştir. Konya Selçuk Üniversitesi (2), Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi (4), Ankara Gazi Üniversitesi (2) olmak üzere toplam 8 katılımcıyla görüşme yöntemi gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara resimlerde görülen üç müzik aleti (kudüm, kudümü çalmakta kullanılan zahme, ney) ile ilgili 3 soru ile başvurulmuştur. İkinci aşamada tablonun üst kısmında görülen (Şifâ?ul-?ulûb li?â?ul-ma?bûb) (??????? ???? ?????? ????) levhası ilahiyat alanında uzman görüşünün alınmasına dayalı görüşme tekniği uygulanmış ve yapılandırılmış görüşme formu ile elektronik posta aracılığıyla katılımcıların görüşlerine ulaşılmıştır. İkinci aşamadaki görüşme tekniği ise dört üniversitenin ilahiyat fakültesinden konuyla (hadis, kelam gibi) ilgili öğretim elemanlarına kartopu tekniği kullanılarak ulaşılmış, hem konuyla ilgili bilgili olmaları hem de katılmak istemelerine göre 8 üniversite öğretim elemanıyla görüşme yöntemi gerçekleştirilmiştir. Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi (5), Çukurova Üniversitesi (1) Erciyes Üniversitesi (1) Mardin Artuklu Üniversitesi (1) olmak üzere toplam 8 katılımcıyla görüşme yöntemi gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara resimlerde görülen (Şifâ?ul- ?ulûb li?â?ul-ma?bûb) (??????? ???? ?????? ????) levhasını yorumlamalarına ilişkin bir soru sorulmuştur. Bu yönteme ilaveten müzik aleti ile ilgili doküman analizi yapılarak kaynak taranmıştır. Son olarak da Osman Hamdi Beyin Kaplumbağa Terbiyecisi Tablosu (1906-1907), tabloların ya da görsel eserlerin incelenmesine olanak sağlayan simge analizi ikonoloji yöntemi kullanılarak Osmanlı İmparatorluğu kapsamında Türk liderliği incelenmiştir. Batı medeniyetinin etkisinde kalan ancak kendisini bir Osmanlı olarak görmekten de asla vazgeçmemiş olarak nitelendirilen Osman Hamdi Beyin, iki farklı kökten beslenmiş bir dünya vatandaşı olması noktasında nitelendirilmesi nedeniyle de lider kişiliği öngörülmüş ve tablosu, araştırma kapsamına alınmıştır.Sonuç: Araştırmanın sonucunda Osman Hamdi Beyin tablosundaki sırtında asılı duran müzik aletinin çoğunlukla Tasavvuf Musikisinde ney ve kudümün ilk iki sırayı alan birlikteliği yorumu görülmekte ve kudüm olduğu kabul edilmektedir. İpin ucunda asılı aletlerin kudümün çalınmasını sağlayan çubuklardan olan zahme olmadığı konusunda genel bir kanaat hâkim olmuştur. Ayrıca görüşme sonucunda neyin tasavvuftaki değeri anlaşılmaktadır. Doküman incelemesi de kudüm olduğu noktasında kabul etmemizi sağlamaktadır. Görüşmenin sonucunda uzmanların birleştiği genel kanaat, bu levhadaki yazılı sözün, Suyutiye ait bir söz olduğu yönündedir. Bu sözdeki sevgili ifadesinin kullananın niyetine ve sözün bağlamına göre değişkenlik arz ettiği ifade edilmiştir. Sevgili ifadesi, Tanrı, Peygamber, cariye veya hanımlara yönelik olabilir, yorumu belirtilmiştir. Tablonun simge analizi (ikonoloji) sonucunda şu başlıklarda liderliğe ilişkin kuramların olduğu yorumlanmıştır: Türk liderlerinin paternalist (babacan) ve otokratik liderlik tarzına sahip olduğu, liderlikte vizyonerlik, sezgiyle yönetim veya stratejik liderliğin önemi, liderlikte astların kararlara katılımının önemi, astların eğitiminde ve liderliğinde değişim liderliğinin zor olacağı ve sabır gerektiği, tek gücün liderde olmadığı, ekip liderliğinin önemi, liderlikte ödüllendirmenin etkisi, etkileşimci liderlik teorisinin ödüle bağlılık ilkesi, liderin dağıtımsal adaleti, lider üye değişim teorisi, Henri Fayolun Kumanda (Emir) Birliği ilkesi, liderlikte kurum felsefesinin, misyonun ve vizyonun önemi, liderlikte duygusal zekânın etkisi, liderliğin Küresel Düşün Yerel Hareket Et felsefesine sahip olması gerektiğinin vurgulanması gibi boyutlarda Tablo yorumlanmıştır. Kısıtlar: Çalışmada elde edilen sonuçların genellenmesinde bazı kısıtlamalardan dolayı dikkatli olunmalıdır. Tabloyu bir başka liderlik alan yazınındaki uzman kişinin yorumlaması güvenirliğini daha da artırabilecektir.

Osman Hamdi Bey, who educated in the field of painting in France and was accepted as an orientalist, lived in İstanbul between years 1842-1910, also an Ottoman archaeologist, painter, founder of museology and the first minister of Kadıköy in the province of İstanbul. Leadership characteristic of Osman Hamdi is based on as a person, who prevented the removing of historical artifacts from Ottoman land to abroad and as a prioneer of innovation in art and cultural life in Ottoman Empire. Kaplumbağa Terbiyecisi of Osman Hamdi is a painting that was attracted attention in the field of painting. The objective of this study is to view the reflection of leadership perspective of Ottoman Empire by this painting. In the study, interview and document analysis methods that are of qualitative methods were handled in order to examine the musical instruments of the painting. Besides, interviews with academicians in Faculties of Divinity were performed in order to examine plaque in the painting. Lastly, the painting Kaplumbağa Terbiyecisi; Tortoises Trainer (1906-1907) of Osman Hamdi was analyzed via iconology analyze, that allows for examining visual artifacts, in terms of Ottoman leadership.