Mütareke döneminde İslamcı bir dergi: Habl-i Metin (9 Ocak-13 Mart 1919)

Basın, gazete ve dergi gibi belirli bir sürede çıkan yazılı yayınlardır. Gazete ve dergiler dönemindeki toplumsal, siyasal ve kültürel dinamiklerin önemli bir yansımasıdır. Osmanlı Devleti'nde Türkçe basın, 19. yüzyılda doğmuş, sona doğru gittikçe çeşitlenmiştir. Bu bağlamda Osmanlı'da ilk dergi 1849 yılında Vekâyi-i Tıbbiye ile doğmuş giderek çeşitlenmiştir. Bu tezde, Osmanlı Devleti'nin zor şartlar içinde bulunduğu Mütareke döneminde yayınlanan İslamcı dergilerden Habl-i Metin ele alınmıştır. Derginin sahibi ve başyazarı Hayreddin Efendi; müdürü ise Mehmed Nurullah'tır. Dokuz sayı çıktığı düşünülen derginin sadece ilk yedi sayısına ulaşılabilinmiştir. Dergi, 9 Ocak – 13 Mart 1919 tarihleri arasında kısa bir yayın hayatı yaşamıştır. Dergide, toplumsal adalet, ahlak, eğitim gibi konular İslamcı bir bakış açısıyla ele alınmış, dini değerlerin korunması ve toplumun ahlaki yapısının güçlendirilmesi gerektiği savunulmuştur. Bu çözüm önerileri, o dönemdeki sosyal ve siyasi yapının içinde bulunduğu karmaşık durumu değerlendirme ve toplumun daha iyi bir gelecek için nasıl adımlar atabileceği konusunda yol gösterme amacı taşımaktadır. Özetle Habl-i Metin'in yazarları, Osmanlı toplumunun ve özelde de cami çalışanlarının karşı karşıya kaldığı çeşitli sorunları mevcut durumdan ve dini bakış açısından yaklaşarak dile getirmiştir.

Press are written publications such as newspapers and magazines that are published in a certain period of time. Newspapers and magazines are an important reflection of the social, political and cultural dynamics of the period. Turkish press in the Ottoman Empire was born in the 19th century and diversified towards the end. In this context, the first magazine in the Ottoman Empire was born in 1849 with Vekâyi-i Tıbbiye and gradually diversified. In this thesis, Habl-i Metin, one of the Islamist magazines published during the Armistice period when the Ottoman Empire was in difficult conditions, is discussed. The owner and editor-in-chief of the journal was Hayreddin Efendi, and its director was Mehmed Nurullah. Only the first seven issues of the magazine, which was thought to have been published for nine issues, could be found. The magazine had a short publication life between 9 January - 13 March 1919. In the magazine, issues such as social justice, morality and education were addressed from an Islamist perspective, and it was argued that religious values should be protected and the moral structure of society should be strengthened. These solution proposals aimed to evaluate the complex situation of the social and political structure at the time and to provide guidance on how society could take steps for a better future. To summarise, the authors of Habl-i Metin addressed the various problems faced by Ottoman society, and mosque workers in particular, from the current situation and from a religious perspective.