Kitâb-ı Tıbb-ı Latîf (1a-72a) (inceleme-metin-sözlük)
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2009
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Eski Anadolu Türkçesi döneminde, çeşitli bilim dallarında yazılmış eserler arasında tıp yazmaları önemli bir yer tutar. Fakat bugüne kadar araştırmaların çoğu dinî ve edebî metinler üzerine yoğunlaşmış, tıp yazmaları üzerindeki çalışmalar ise sınırlı kalmıştır. Bir dilin gerek söz varlığının gerekse yapı ve işleyişinin tam anlamıyla ortaya çıkarılabilmesi, değişik konularda yazılmış metinlerin incelenmesiyle mümkündür. Bu nedenle tıp yazmaları üzerindeki çalışmalar Türk dili açısından büyük önem taşımaktadır. Yaptığımız çalışmada Eski Anadolu Türkçesi ile kaleme alınan tıp eserlerimizden biri olan Kitâb-ı Tıbb-ı Lâtif'in 1a-72a varakları arası incelenmiştir. Yazma eserin elimizde tek nüshası vardır. Eserin tek nüshası Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi'ndedir. Bu eserin müellifi ve müstensihi tespit edilememiştir. Eserin 14.yüzyıl sonu ve 15.yüzyıl başlarında yazıldığı tahmin edilmektedir. Eser çeşitli hastalıkları, bu hastalıkların ilaçlarını ve ilaçların yapılış yöntemlerini içermektedir. Kafadan başlayarak vücudun aşağısına doğru bölge bölge, organ organ görülen hastalıklar, bu hastalıkların sebepleri, belirtileri ve tedavileri birlikte tek tek anlatılmıştır. Döneminin dilini güzel bir şekilde yansıtan bu eser Türkçenin o dönemdeki söz varlığını ortaya koymaktadır. Çalışmamız giriş, inceleme, metin, sözlük ve tıpkıbasım bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, kısaca Türklerde tıp ve Eski Anadolu Türkçesiyle yazılmış tıp kitaplarının önemi, dönemin tıp anlayışı ve çalıştığımız eser hakkında bilgi verilmiştir. İnceleme bölümünde eserde geçen hastalık, ilaç ve ecza adları çizelge hâlinde gösterilmiştir. Metin bölümünde Kitâb-ı Tıbb-ı Latîf, transkripsiyon alfabesiyle Latin harflerine aktarılmıştır. Metinden hareketle hazırladığımız sözlük tıp ve eczacılık terimleri ile ilaç ve bitki adlarından oluşturulmuştur.
Medical writings take an important place among the works written in various sciences during Old Anatolian Turkish period. However, most of the researches up to now have focused on the religious and literary texts and the studies on the medical writings have remained limited. Revealing both verbal existence and structure and functioning of a language is only possible when the texts in various subjects are analyzed. For that reason, the studies on medical writings have great importance on Turkish language. In the study we have performed, the leaves of Kitab-i Tıbb-i Latif (The Elegant Medical Book), one of our medical books written in Old Anatolian Turkish, were studied from page 1a to page 72a. Only one copy of the manuscript is available today. This sole copy is in Regional Museum of Manuscripts in Konya. The editor and scriber of the book are not known. It is thought that it was written between the end of fourteenth century and the beginning of fifteenth century. It includes various diseases, the cures for these diseases and methods for the preparation of these cures. The diseases that are seen organ by organ from head to the lower parts of the body, the causes, symptoms and treatment of them were particularly explained. This work that devastatingly reflects the language of the period shows the verbal existence of Turkish at that time. Our study consists of the chapters such as introduction, analysis, text, glossary, and facsimile. In the chapter introduction, medicine in Turks and the importance of medical books written in Old Anatolian Turkish, the perception of medicine at that time and information about the book we studied were given. In the chapter of analysis, the names of diseases, drugs and medicines were given in a table. In the chapter of text, Kitab-i Tıbb-i Latif (The Elegant Medical Book) was transferred to Latin letters through transcription alphabet. The glossary that we prepared from the text consists of the terms of medicine and pharmacy and the names of drugs and plants.
Medical writings take an important place among the works written in various sciences during Old Anatolian Turkish period. However, most of the researches up to now have focused on the religious and literary texts and the studies on the medical writings have remained limited. Revealing both verbal existence and structure and functioning of a language is only possible when the texts in various subjects are analyzed. For that reason, the studies on medical writings have great importance on Turkish language. In the study we have performed, the leaves of Kitab-i Tıbb-i Latif (The Elegant Medical Book), one of our medical books written in Old Anatolian Turkish, were studied from page 1a to page 72a. Only one copy of the manuscript is available today. This sole copy is in Regional Museum of Manuscripts in Konya. The editor and scriber of the book are not known. It is thought that it was written between the end of fourteenth century and the beginning of fifteenth century. It includes various diseases, the cures for these diseases and methods for the preparation of these cures. The diseases that are seen organ by organ from head to the lower parts of the body, the causes, symptoms and treatment of them were particularly explained. This work that devastatingly reflects the language of the period shows the verbal existence of Turkish at that time. Our study consists of the chapters such as introduction, analysis, text, glossary, and facsimile. In the chapter introduction, medicine in Turks and the importance of medical books written in Old Anatolian Turkish, the perception of medicine at that time and information about the book we studied were given. In the chapter of analysis, the names of diseases, drugs and medicines were given in a table. In the chapter of text, Kitab-i Tıbb-i Latif (The Elegant Medical Book) was transferred to Latin letters through transcription alphabet. The glossary that we prepared from the text consists of the terms of medicine and pharmacy and the names of drugs and plants.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Cavlazoğlu, A. (2009). Kitâb-ı Tıbb-ı Latîf (1a-72a) (inceleme-metin-sözlük). Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Konya.
