Türkiye Türkçesi Ağızlarında Organ Adları
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Çalışmamız Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan Anadolu ve Rumeli ağızlarının
söz varlığıyla ilgili en kapsamlı çalışma olan Derleme Sözlüğü temel alınarak hazırlanmıştır.
Derleme çalışmaları, Türk Dil Kurumunun yapmış olduğu çalışmalarla sınırlı kalmayarak
gönüllüler tarafından yürütülen araştırmalar ile de zenginleştirilmek istenmiş fakat Derleme
Sözlüğü kadar kapsamlı olamamıştır.
İnceleme esnasında gerekli olan kaynaklardan makale ve sempozyumlara ulaşılarak
hazırlanan araştırma için yardımcı olacak veriler toplanmış ve analiz edilmiştir. Bu çalışmada
Derleme Sözlüğü’nün altı cildi ve Türkiye Türkçesi ağızları üzerine hazırlanmış ağız
sözlükleri taranarak tespit edilen organ adları bir liste şeklinde hazırlanmıştır. İnsan
organlarının yanı sıra hayvanın herhangi bir uzvuna yahut bir ağacın yaprağına dahi
değinilmiştir. Organ isimlerinin klasik örneklerinden ziyade bir canlının görünen veya
görünmeyen kısımlarının da bahsi geçmiştir. Listelenen organ adları, Eski Türkçeden
günümüze kadar geçirmiş oldukları değişimle beraber verilmiştir. Temel alınan özellik,
organın Türkiye Türkçesindeki kullanım şekli olmuş ve bu anlam üzerinden kelimenin Eski Türkçe, Harezm Türkçesi, Eski Anadolu Türkçesi ve Osmanlı Türkçesinde nasıl kullanıldığı
tespit edilmiştir.
Buna ek olarak organ adlarının yalnızca ne olduğuna değil; nerede, hangi köyde, hangi
aşiret tarafından kullanıldığına da yer verilmiştir.
Çalışmamızın sonunda lehçe ve ağızlardaki benzerlikler ve farklılıklar tespit edilerek
listelenmiş buna ek olarak karşılaştırma şeklinde sunulmuştur.
Our work is based on the Compilation Dictionary, which is the most comprehensive study regarding the vocabulary of Anatolian and Rumelian dialects, prepared by the Turkish Language Institution. Compilation efforts have been enriched not only by the studies conducted by the Turkish Language Institution but also by research carried out by volunteers. However, these efforts couldn't achieve the same level of comprehensiveness as the Compilation Dictionary. During the examination, relevant sources, articles, and symposiums were accessed to gather and analyze data for the research. In this study, a list of organ names was prepared by scanning the six volumes of the Compilation Dictionary and the dialect dictionaries prepared for Turkish dialects in Turkey. The list includes names of organs not only in humans but also in animals and even parts of trees. The discussion of organ names covers both the classical examples and the visible or invisible parts of a living being. The listed organ names are presented with the changes they have undergone from Old Turkish to contemporary Turkish. The main focus was on the usage of the organ in Turkish spoken in Turkey, and based on this usage, how the word was used in Old Turkish, Harezm Turkish, Old Anatolian Turkish, and Ottoman Turkish was determined. Furthermore, our work not only provides information about what organ names signify, but also includes details about where, in which village, and by which tribe they are used. At the end of our study, similarities and differences in dialects and accents are identified, listed, and presented in a comparative manner.
Our work is based on the Compilation Dictionary, which is the most comprehensive study regarding the vocabulary of Anatolian and Rumelian dialects, prepared by the Turkish Language Institution. Compilation efforts have been enriched not only by the studies conducted by the Turkish Language Institution but also by research carried out by volunteers. However, these efforts couldn't achieve the same level of comprehensiveness as the Compilation Dictionary. During the examination, relevant sources, articles, and symposiums were accessed to gather and analyze data for the research. In this study, a list of organ names was prepared by scanning the six volumes of the Compilation Dictionary and the dialect dictionaries prepared for Turkish dialects in Turkey. The list includes names of organs not only in humans but also in animals and even parts of trees. The discussion of organ names covers both the classical examples and the visible or invisible parts of a living being. The listed organ names are presented with the changes they have undergone from Old Turkish to contemporary Turkish. The main focus was on the usage of the organ in Turkish spoken in Turkey, and based on this usage, how the word was used in Old Turkish, Harezm Turkish, Old Anatolian Turkish, and Ottoman Turkish was determined. Furthermore, our work not only provides information about what organ names signify, but also includes details about where, in which village, and by which tribe they are used. At the end of our study, similarities and differences in dialects and accents are identified, listed, and presented in a comparative manner.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Derleme Sözlüğü, Ağız Araştırmaları, Organ Adları, Türkiye Türkçesi Ağızları, Tarama Sözlüğü, Compilation Dictionary, Dialect Studies, Organ Names, Turkish Dialects
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Demir, A., (2023). Türkiye Türkçesi Ağızlarında Organ Adları. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
