Eğitimde Küresel İmkânlar Küreselleşen Dünyada Eğitimde Fırsat Eşitliği ve Özgürleşim Fırsatları Üzerine

Bu yazıda küreselleştiği varsayılan dünyamızda, eğitimdeki yeni gelişmelerin sınıfsal ayrımları ve toplumsal eşitsizlikleri üretmeye veya bertaraf etmeye katkıları sınanıyor. Bunun yanı sıra bu gelişmelerin ne tür özgürleşim imkanları yaratmış olduğuna dair eleştirel mülahazalarda bulunulmaktadır. Bu mülahazalar da sanayi toplumunda eğitimin mahiyeti ve işlevleri hakkında sosyolojik literatürde klasikjeşmiş sağ ve sol görüşlerin yeniden tartımına dayandırılmaktadır. Bunun için öncelikle küreselleşme-öncesi sanayi veya modern çağda bu görüşler açısından eğitimin bir hikâyesi kısaca gözden geçiriliyor. Sonuçta küresel çağda internet ve serbest dolaşım şartlarının eğitimde yeni imkânlar yarattığı, ancak yine de eğitimin en önemli rollerinden birinin toplumsal tabakalaşmayı yeniden üretmek olmaya devam ettiği, küresel dünyada eğitimin sanılanın aksine ideolojik işlevinden soyutlanmamış olduğu, yeni ideolojik işlevler kazandığı ve bunların neo-liberal pazar ideolojisinin gerektirdigi türden relativist ve performans yüceltimi ve teknokratizmle ifade ilebilecek değişik kompozisyonlar ürettiği gibi çıkarımlara ulaşılıp tartışılmaktadır.

In this article, the contributions of new developments to produce or eliminate class distinctions and social inequalities in a world which is supposed to be globalizing are examined. Then, some critical remarks are made on what kinds of possibilities for emancipation these developments create. These remarks are based on a reevaluation of some leftist and rightist points of view which has been classical ones in sociological literature about the nature and functions of education in industrial society. For this, above all a brief story of education in pre-global industrial or modern era from the points of view of these ideas is reviewed. It is true that in the globalization the internet network and some other conditions of communication and social mobility have brought about the constitution of new possibilities in education. One of the most important aspects of education, however, is still the reproduction of social stratification. Just on the contrary of the widespread ideas education has not been got rid of its ideological function. The modern function of education in crudely producing the national ideology has decreased its importance, but education has also been charged by new ideological functions, and these all produce various com positions that could be stated as relativism, performance sublimation and technocratism, which correspond to the ideology of a free-liberal market.