Yeni̇ Uygur Türkçesi̇nde -vät-, -(I)vät-, -(U)vät-, -(ü)vät- yapısı, Geli̇şi̇mi̇ ve Anlamı Üzeri̇ne
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2004 Ağustos
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Yeni Uygur Türkçesinde zarf-fiil ekleriyle kurulan birleşik fiil yapılarının bazılarında esas fiille,
bu fiile bağlanmış olan yardımcı fiilin birtakım ses hadiseleri sonucunda kalıplaştığı şekiller ortaya
çıkmıştır. Bu yapılardan birisi de -vät-, -(i)vät-, -(u)vät-, -(ü)vät- şeklidir.
Bu tür şekillerde birleşik fiili meydana getiren esas fiil, zarf-fiil eki ve yardımcı fiili birbirinden
ayırt etmek güçleşmektedir. Söz konusu yapıda yer alan yardımcı fiil hakkında da böyle bir
belirsizlik vardır. Kaynakların bir kısmında bu yardımcı fiilin et- “yapmak, etmek”, at- “atmak,
fırlatmak” bir kısmında da ävät- “göndermek” fiili olabileceği belirtilmiştir.
Bu yazıda, söz konusu şeklin hem ses hem de anlam bakımından değerlendirildiğinde “–(I)p
ävät-” yapısından kalıplaştığı ortaya konulmuş ve bu yapının ifade ettiği anlamlar üzerinde
durulmuş; yine aynı ölçülerle diğer görüşlerin izaha muhtaç taraflarına dikkat çekilmiştir.
Figures which became stereotyped as a result of some voice occurences of auxilary verb compound with main verb and in some compound words that constructed with gerunds have appeared in Neouighur Turkish. One of these structures is -vät-, -(i)vät-, -(u)vät-, -(ü)vät- form. It becomes difficult to distinguish the affix of gerund, auxiliaries and main verbs which comprise the compound verb in these forms.There is such an indefiniteness about the auxiliary verb that takes part in mentioned structure. It is mentioned that this auxilary verb can be in the form of et- “yapmak, etmek”, at- “atmak, fırlatmak” and ävät- “göndermek”. In this article, while the mentioned form is evaluated in point of both voice and meaning, it is brought up that mentioned form becomes stereotyped from “–(I)p ävät-” structure and the meanings of this structure have been dwelt on; again by the same dimensions, the weak parts, which need to be explained, of other views attracted attention.
Figures which became stereotyped as a result of some voice occurences of auxilary verb compound with main verb and in some compound words that constructed with gerunds have appeared in Neouighur Turkish. One of these structures is -vät-, -(i)vät-, -(u)vät-, -(ü)vät- form. It becomes difficult to distinguish the affix of gerund, auxiliaries and main verbs which comprise the compound verb in these forms.There is such an indefiniteness about the auxiliary verb that takes part in mentioned structure. It is mentioned that this auxilary verb can be in the form of et- “yapmak, etmek”, at- “atmak, fırlatmak” and ävät- “göndermek”. In this article, while the mentioned form is evaluated in point of both voice and meaning, it is brought up that mentioned form becomes stereotyped from “–(I)p ävät-” structure and the meanings of this structure have been dwelt on; again by the same dimensions, the weak parts, which need to be explained, of other views attracted attention.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Birleşik fiil, Yeni Uygur Türkçesi, yardımcı fiil, esas fiil, kalıplaşma, Compound verb, NeoUighur Turkish, auxilary verb, main verb, become stereotyped
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
12
Künye
Yıldız, M., (2004). Yeni̇ Uygur Türkçesi̇nde -vät-, -(I)vät-, -(U)vät-, -(ü)vät- yapısı, Geli̇şi̇mi̇ ve Anlamı Üzeri̇ne. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 367-373.
