Kadı Burhaneddi?n’i Anlamak: Di?vanındaki? Bazı Tabi?rleri?n Çözümlenmesi?
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2022 Aralık
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kadı Burhaneddin (1345-1398), XIV. yüzyıl Türk edebiyatının Anadolu sahasındaki önemli temsilcilerinden biridir. Küçük yaştan itibaren iyi bir eğitim almış, kadılık ve vezirlik gibi önemli devlet görevlerinde bulunmuş ve nihayetinde kendi hükümdarlığını ilan etmiştir. Mücadeleler içerisinde bir ömür geçiren Kadı Burhaneddin’in Türk dili ve edebiyatı için asıl önemi ise gazel, rubai ve tuyuğlardan oluşan Dîvân’ından ileri gelmektedir. Şairin âşıkâne bir tarzda yazılmış olan şiirleri, XIV. yüzyılda henüz kuruluş aşamasında bulunan Divan şiiri için önem arz etmektedir. Çünkü bu şiirlerde çok belirgin bir şekilde kendini gösteren lirizm, Kadı Burhaneddin’in Divan şiirinin önde gelen isimleri arasında anılmasına; hatta bu şiirin kurucularından sayılmasına vesile olmuştur. Bununla birlikte onun şiirleri; dili, tek nüsha olan Dîvân’ının imlası, barındırdığı ince hayaller ve maddi kültür ögeleri gibi birtakım etkenler dolayısıyla ilk bakışta kolayca anlaşılamazmış gibi görünür. Bunda onun âlim kişiliğinin etkili olduğu da söylenilebilir. Bu çalışmada ilk önce, şairin Dîvân’ında geçen tabirleri konu edinen çalışmalardan kısaca bahsedilmiş; sonra tespit edilen otuz yedi tabirden on dokuzunun manası çeşitli kaynaklardan yararlanılarak verilmiştir. Geriye kalan ve çalışmanın esasını oluşturan on sekiz tabir ise anlamca daha geniş biçimde çözümlenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmayla, tabirlerin çözümlenmesinin bir divanın anlaşılmasındaki rolüne dikkat çekmek amaçlanmıştır.
Kadi Burhan al-Din (1345-1398) is one of the most important representatives of Turkish literature in Anatolia during the 14th century. He received a good education since his earlier ages; he held important state offices as qadi and vizier; and finally, he declared his own sovereignty. The real importance of Kadi Burhan al-Din, who lived a life of challenges, for Turkish language and literature is his Dîvân that is comprised of ghazals, rubais and tuyughs. Poems of the poet that were written in a troubadour-like style are important for Divan poetry which was still at its preliminary stages in the 14th century. Because lyricism, which is very prominent in these poems, lead to Kadi Burhan al-Din becoming one of the most prominent names in Diwan poetry and even one of the founders of this style of poetry. In addition, his poems seem at the first glance as hard to understand due to certain factors such as his language, the spelling in the only copy of Dîvân, fine imagination and elements of material culture. It can be argued that his scholarly personality affected this. Firstly, in this study, the studies that analyzed the expressions in Dîvân of the poet were mentioned briefly, and then, the meaning of 19 out of 37 expressions were described by utilizing various sources. The remaining 18 expressions that comprise the core of the study were tried to be analyzed in a broader meaning. With this study, the aim has been to draw attention to the role of analysis of expressions in understanding a divan.
Kadi Burhan al-Din (1345-1398) is one of the most important representatives of Turkish literature in Anatolia during the 14th century. He received a good education since his earlier ages; he held important state offices as qadi and vizier; and finally, he declared his own sovereignty. The real importance of Kadi Burhan al-Din, who lived a life of challenges, for Turkish language and literature is his Dîvân that is comprised of ghazals, rubais and tuyughs. Poems of the poet that were written in a troubadour-like style are important for Divan poetry which was still at its preliminary stages in the 14th century. Because lyricism, which is very prominent in these poems, lead to Kadi Burhan al-Din becoming one of the most prominent names in Diwan poetry and even one of the founders of this style of poetry. In addition, his poems seem at the first glance as hard to understand due to certain factors such as his language, the spelling in the only copy of Dîvân, fine imagination and elements of material culture. It can be argued that his scholarly personality affected this. Firstly, in this study, the studies that analyzed the expressions in Dîvân of the poet were mentioned briefly, and then, the meaning of 19 out of 37 expressions were described by utilizing various sources. The remaining 18 expressions that comprise the core of the study were tried to be analyzed in a broader meaning. With this study, the aim has been to draw attention to the role of analysis of expressions in understanding a divan.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Divan şiiri, XIV. yüzyıl, Kadı Burhaneddin, tabirler, Diwan poetry, 14th century, Kadi Burhan al-Din, expressions
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
56
Künye
Kavaklıyazı, A., (2022). Kadı Burhaneddi̇n’i Anlamak: Di̇vanındaki̇ Bazı Tabi̇rleri̇n Çözümlenmesi̇. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (56), 307-327.
Doi: 10.21563/sutad.1222351
