Büyükbelen (Faraşa-Yahyalı-Kayseri) Demir Cevherinin Oluşumu

Yükleniyor...
Küçük Resim

Tarih

2000

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Büyükbelen demir cevheri, otokton lateritler ve kırmızı renkli topraklardan oluşur. Lateritik profilde ince (5-10 cm) hematitik ve kalın (5-15 m) götitik seviyeler ayırt edilir. Ayrışma zonundaki küçük çaplı (l dm - 7 m) endokarstik boşluklar içerisinde de yarıotokton toprağımsı limonitler ve kolloform yapılı götitler çökelmiştir. Cevherin yapısal ve dokusal özellikleri esas olarak götit, silisli bileşenler (kuvars, opal - CT) ve hematit tarafından belirlenmektedir. Hematitler genellikle özşekilli kristal toplulukları, götitler ise böbreğimsi, kabuğumsu yapılar içerisinde gözlenen ışınsal yapılı ince lifsi kristal demetleri şeklindedirler. Lateritik demir cevheri ortalama % 49.71 Fe2O3, % 30.75 SiO2, % 3.12 Al2O3, % 0.42 K2O, % 0.11 Na2O ve % 0.09 CaO içermektedir. Anakayaç (çört pelajik kireçtaşı), laterit (hematitik ve götitik seviyeler) ve kırmızı renkli toprak numunelerinin mineralojik bileşimleri aşağıda sunulmuştur. Çört: kuvars, kalsit, opal-CT, hematit, amorf madde; pelajik kireçtaşı: kalsit, kuvars, opal-CT, illit, hematit, amorf madde; laterite ait hematitik kesim: hematit, ferrihidrit, kuvars, opal-CT, illit, kaolinit, amorf madde; götitik kesim: götit, ferrihidrit, kuvars, amorf madde; kırmızı renkli toprak: kuvars, opal-CT, kalsit, montmorillonit, illit ve amorf madde bileşimindedir. Cevherin jeolojik, mineralojik, yapısal ve dokusal özellikleri ile jeokimyası demirin Üst Kretase yaşlı çört arakatkılı pelajik karbonatlardan türediğini göstermektedir. Pliyo-Kuvaterner süresince etkili olan lateritik ve kısmen de karstik süreçler sonucunda anakayaç bünyesindeki demir, ıslak periyodlar süresince sarımsı kahve renkli bir ayrışma ürünü yeren götit oluşumu sonucunda serbestleşmiştir. Daha sonra kurak dönemlerde dehidratasyona uğrayan götitlerden de kırmızımsı kahve renkli hematitler türemiştir.
Büyükbelen iron ore composed of autochthonous laterites and red soils. Thin (5-10 cm) hematitic and thick (5-15 m) goethitic layers were determined in the lateritic prophile. In the small karstic cavities (1 dm-7m diameters) within the weat- hering zone, semiautochthonous earthy limonites and colloform goethites were deposited. Structural and textural features of the ores are controlled essentially by goethite, siliceous components (quartz, opal-CT) and hematite. Hematites usually occur as euhedral crystals agregates, while the most of the goethites are seen as bouquets of fine, fibrous crystals in the crusty and botiyoidal ore textures. Lateritic iron ore includes average 49.71% FeO,, 30.75% SiO, 3.12% ALO, 0.42 % KO, 0.11% Na. O and 0.09% Cat). The mineralogical compositions of the parent rock (chertspelagic limestone), laterite (hematitic and goethitic layers) and red soil samples are as follow. Chert: Quartz, calcite, opal CT, hematite, amorphous matter; pelagic limestone: Calcite, quartz, opal-CT, illite, hematite, amorphous matter; the hematitic section of the laterite: hematite, ferrihydrite, quartz, opal- CT, illite, kaolinite, amorphous matter; the goethitic section of the laterite: Goethite, ferrihydrite, quartz, amorphous matter; red soil: Quartz, opal-CT, calcite, montmorillonite, illite, amorphous matter. Geological, mineralogical, structural and textural properties and geochemistry of Büyükbelen iron ore point that iron has been derived from Upper Cretaceous aged pelagic carbonates intercalated with chert around Büyükbelen. Ore forming la- teritic and partly karstic processes were effective during the Plio-Quaternary period. Goethite occurrences were resulted from weathering of iron bearing parent rock during the wet periods. Afterwards hematites were also formed as a result of the dehy- dratation of goethites.

Açıklama

Anahtar Kelimeler

Jeoloji

Kaynak

Türkiye Jeoloji Bülteni

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

43

Sayı

2

Künye

Küpeli, Ş., Kayabalı, İ., (2000). Büyükbelen (Faraşa-Yahyalı-Kayseri) Demir Cevherinin Oluşumu. Türkiye Jeoloji Bülteni, 43(2), 1-19.