Some Limitations On The Controllabilitiy Of The Referent In Turkısh Demonstrativesves
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
More recent linguistic works on Turkish demonstratives have turned their attention to the concept of controllability which is one of the pragmatico-semantic parameters and which conditions the occurrence of the text-dependent (non-anaphoric) usages of bu and o in the verbal text. In this study, it is shown that Turkish has a phenomenon which cannot be purely explained in terms of this concept, and it is argued that (i) there are some limiting conditions determining the distribution of the non-anaphoric demonstratives other than this parameter in Turkish demonstrative use, (ii) the interchangeability between the antecedent noun and the co-referential noun is one of the crucial factors that are operative in the selection of the appropriate usages of the non-anaphoric bu and o, (iii) on the situation where the intended referent is within the controllable domain of the speaker, ‘bu’ is used to refer to it if the co-referential noun semantically contains the antecedent noun, and ‘o’ is used to refer to it if the antecedent noun contains the co-referential noun, (iv) on the situation where the referent is not within the controllable domain of the speaker, ‘o’ refers to it regardless of whether the co-referential noun semantically contains the antecedent noun or not, (v) time is a secondary factor conditioning whether the intended referent is within the controllable domain of the speaker or not.
Türkiye Türkçesindeki işaret sözcükleri üzerine yapılan yakın zamandaki çalışmalar, edimsel ve anlamsal değiştirgenlerden biri olan, bu ve o sözcüklerinin metne bağlı (artgönderimsel olmayan) kullanımlarını belli bir şarta bağlayan kontrol edilebilirlik kavramına odaklanmıştır. Bu çalışmada, Türkçenin, bu kavram ile tamamen açıklanamayan bir olguya sahip olduğu gösterilerek şu konulara vurgu yapılacaktır: (i) Türkçe işaret sözcüklerinin kullanımında, kontrol edilebilirlik kavramı dışında, artgönderimsel olmayan işaret sözcüklerinin dağılımını belirleyen bazı sınırlandırıcı koşullar bulunmaktadır, (ii) öncül ad ve eşgönderimsel adın birbiriyle değiştirilebilme özelliği, bu ve o’nun artgönderimsel olmayan kullanımlarını belirlemedeki en önemli etmenlerden biridir, (iii) göndergenin konuşucunun kontrol edilebilir alanı içinde olduğu durumlarda; eğer eşgönderimsel ad anlamsal olarak öncül adı kapsıyorsa ‘bu’, eğer öncül ad anlamsal olarak eşgönderimsel adı kapsıyorsa ‘o’ işaret sözcüğü sözkonusu göndergeyi işaretler, (iv) göndergenin konuşucunun kontrol edilebilir alanı dışında olduğu durumlarda, eşgönderimsel adın öncül adı anlamsal olarak kapsayıp kapsamadığına bakılmaksızın ‘o’ işaret sözcüğü göndergeyi işaretlemek için kullanılır, (v) zaman, işaretlenmek istenen göndergenin konuşucunun kontrol edilebilir alanı içinde olup olmadığını belirleyen ikincil bir etmendir
Türkiye Türkçesindeki işaret sözcükleri üzerine yapılan yakın zamandaki çalışmalar, edimsel ve anlamsal değiştirgenlerden biri olan, bu ve o sözcüklerinin metne bağlı (artgönderimsel olmayan) kullanımlarını belli bir şarta bağlayan kontrol edilebilirlik kavramına odaklanmıştır. Bu çalışmada, Türkçenin, bu kavram ile tamamen açıklanamayan bir olguya sahip olduğu gösterilerek şu konulara vurgu yapılacaktır: (i) Türkçe işaret sözcüklerinin kullanımında, kontrol edilebilirlik kavramı dışında, artgönderimsel olmayan işaret sözcüklerinin dağılımını belirleyen bazı sınırlandırıcı koşullar bulunmaktadır, (ii) öncül ad ve eşgönderimsel adın birbiriyle değiştirilebilme özelliği, bu ve o’nun artgönderimsel olmayan kullanımlarını belirlemedeki en önemli etmenlerden biridir, (iii) göndergenin konuşucunun kontrol edilebilir alanı içinde olduğu durumlarda; eğer eşgönderimsel ad anlamsal olarak öncül adı kapsıyorsa ‘bu’, eğer öncül ad anlamsal olarak eşgönderimsel adı kapsıyorsa ‘o’ işaret sözcüğü sözkonusu göndergeyi işaretler, (iv) göndergenin konuşucunun kontrol edilebilir alanı dışında olduğu durumlarda, eşgönderimsel adın öncül adı anlamsal olarak kapsayıp kapsamadığına bakılmaksızın ‘o’ işaret sözcüğü göndergeyi işaretlemek için kullanılır, (v) zaman, işaretlenmek istenen göndergenin konuşucunun kontrol edilebilir alanı içinde olup olmadığını belirleyen ikincil bir etmendir
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Turkish, demonstratives, the non-anaphoric use, controllable domain, antecedent noun, coreferential noun, time, Türkçe, işaret sözcükleri, artgönderimsel olmayan kullanım, kontrol edilebilir alan, öncül ad, eşgönderimsel ad, zaman
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
47
Künye
Balpınar, M. (2019). Some Limitations On The Controllabilitiy Of The Referent In Turkısh Demonstrativesves. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (47), 73-84.
