Çatmakaya (Seydişehir-Konya) Boksit Yatağının Jeolojik ve Petrografik Özellikleri
Yükleniyor...
Tarih
2003
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Seydişehir'in 30 km güneyindeki Çatmakaya (Arvana) Köyü'nün 500 m batısında bulunan inceleme alanındaki boksitlerin tabanında Üst Kretase (Senomaniyen) yaşlı karbonatlı kayaçlardan oluşan Katrangediği formasyonu bulunmaktadır. Bu birimin üst kesimindeki karstik çukurluklarda birikmiş olan boksitlerin üzerinde, Üst Kretase (Senoniyen - Maestrihtiyen) yaşlı karbonatlı kayaçlardan oluşan Doğankuzu formasyonu bulunmaktadır. Bu birimler, Paleosen yaşlı Yarpuz formasyonu, Eosen yaşlı Ağaçtepesi formasyonu ve yöreye naplaşma hareketleri ile gelen Bozkır birliğine ait kayaçlar (Bozkır karmaşığı) tarafından örtülmektedir. Boksit yatağının yüzeylediği alan uzun ekseni 200 m, kısa ekseni ise 50 m olan KD-GB uzanımlı bir merceğe benzemektedir, Boksitin içinde bulunduğu paleo-çukurluğun en derin yeri 10 m olup, yatağın ortalama kalınlığı 3 m civarındadır. Çatmakaya boksitleri "böhmitik" tipte olup, yatakta böhmitin yanı sıra, çok az miktarlarda diyaspor, kaolinli, hematit, götit, limonit, pirit, markazit, anataz, rutil, kuvars, tridimit, kalsit ve ayrıca çatlakların içinde mangan minerallerinden proluzit ve psilomelan bulunmaktadır. Bu mineralojik bileşime göre Çatmakaya boksit yatağı; Seydişehir bölgesindeki diğer yataklardan çok büyük bir fark göstermemektedir. Yatakta masif, oolitik - pisolitik, killi, demirli ve breşik olmak üzere beş tip cevher ayırt edilmiştir. Masif ve oolitik - pisolitik cevher yatağın bütününde yaygın olarak gözlenmektedir. Oolitik ve pisolitik cevher yatağın ana bileşenini oluşturmaktadır. Breşik cevher; yatağın hem altında, hem üstünde kireçtaşlarının sınırında yaygın olarak gözlenirken, demirli ve killi boksitler yatağın alt kesimlerinde yoğunlaşmıştır. Yatakta böhmitin yaygın olarak bulunması; ortam sıcaklığının 155 C'nin üzerinde, piritin varlığı ortamın Eh'ının -0.3'ün altında, hematit, götit ve psilomelanın varlığı ise pH'ın 7'nin üstünde olduğunu göstermektedir.
The upper Cretaceous Katrangediği formation comprising carbonaceous rock occurs at the base of the bauxite in the study area, which is located 30 km to the south of Seydişehir and 500 m to the west of the Çatmakaya village. The Upper Cretaceous (Senonian - Maestrichtian) Doğankuzu formation lies on the bauxite deposited in the karstic openings at the upper part of the Katrangediği formatoin. These units are overlain discomformably by the Paleocene Yarpuz formation, the Eoecene Ağaçtepesi formation, and rocks of the Bozkır Unit (Bozkır melange) replaced to the sudy area by napping. The Çatmakaya bauxite deposit has a lens shape with 50 to 200 m in di-mension aligned to NE-SW. The deepest part of the paleo-sinkhole, in which ore was deposited is 10 m and tha average tickness of ore deposit is about 3 m. The Çatmakaya bauxite is boehmitic. Besides boehmite, the one involves little amount of kaolinite, diaspore, hematite, goethite, limonite, pyrite, marcasite, anatase, rutile, quartz, tridymite and calcite in the ore deposit, According to this mineralogical composition, the Çatmakaya bauxite ore does not show important differences from other ore deposits around Seydişehir. Five types of mineralization were identified in the studied ore deposits. These are massive, oolitic - pysolithic, clayey, iron - bearing and brecciated bauxites. Oolitic - pysolitic mineralization occurs everywhere in the ore deposit. Brecciated mineralization are commonly observed near the limestones above and below the ore deposit, while iron-bearing and clayey bauxited intensified at the lower part of the ore deposits, The common presence of boehmite in the ore deposit indicates that the temperature of the environment was over 1550C. The presence of pyrite points the hematite suggests that Eh of the environment was below -0.3 and goethite and psilomelan points that the pH of the environment was higher than 7, respectively.
The upper Cretaceous Katrangediği formation comprising carbonaceous rock occurs at the base of the bauxite in the study area, which is located 30 km to the south of Seydişehir and 500 m to the west of the Çatmakaya village. The Upper Cretaceous (Senonian - Maestrichtian) Doğankuzu formation lies on the bauxite deposited in the karstic openings at the upper part of the Katrangediği formatoin. These units are overlain discomformably by the Paleocene Yarpuz formation, the Eoecene Ağaçtepesi formation, and rocks of the Bozkır Unit (Bozkır melange) replaced to the sudy area by napping. The Çatmakaya bauxite deposit has a lens shape with 50 to 200 m in di-mension aligned to NE-SW. The deepest part of the paleo-sinkhole, in which ore was deposited is 10 m and tha average tickness of ore deposit is about 3 m. The Çatmakaya bauxite is boehmitic. Besides boehmite, the one involves little amount of kaolinite, diaspore, hematite, goethite, limonite, pyrite, marcasite, anatase, rutile, quartz, tridymite and calcite in the ore deposit, According to this mineralogical composition, the Çatmakaya bauxite ore does not show important differences from other ore deposits around Seydişehir. Five types of mineralization were identified in the studied ore deposits. These are massive, oolitic - pysolithic, clayey, iron - bearing and brecciated bauxites. Oolitic - pysolitic mineralization occurs everywhere in the ore deposit. Brecciated mineralization are commonly observed near the limestones above and below the ore deposit, while iron-bearing and clayey bauxited intensified at the lower part of the ore deposits, The common presence of boehmite in the ore deposit indicates that the temperature of the environment was over 1550C. The presence of pyrite points the hematite suggests that Eh of the environment was below -0.3 and goethite and psilomelan points that the pH of the environment was higher than 7, respectively.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Jeoloji, Boksit, Böhmit, Çatmakaya, karst, Seydişehir, Bauxite, boehmite
Kaynak
Yerbilimleri
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
28
Künye
Karadağ, M., M., Temur, S., Arık, F., Öztürk, A., (2003). Çatmakaya (Seydişehir-Konya) Boksit Yatağının Jeolojik ve Petrografik Özellikleri. Yerbilimleri, (28), 109-122.
