Erzurumlu Darîr’in Sîretü’n-Nebî adlı eserinden Eski Anadolu Türkçesinin söz varlığına katkılar
Yükleniyor...
Tarih
2017
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Erzurumlu Mustafa Darîr, 14. yüzyılın en ünlü edipleri arasında yer almaktadır. Onun ünü, Memluk Kıpçakçasının Oğuzcalaşmasındaki rolünden ve Sîretü’n-Nebî adlı eserinden kaynaklanmaktadır. Darîr’in Sîretü’n-Nebî’si çeşitli Arap siyercilerin eserlerinden istifade edilerek hazırlanan hem tercüme hem de telif bir eserdir. Manzum ve mensur karışık (büyük bir bölümü mensur) olarak kaleme alınan eser, altı ciltlik hacmiyle oldukça dikkat çekicidir. Eserin hacminin fazlalığı, esere söz varlığı açısından da büyük bir zenginlik kazandırmıştır. Darîr, edebî yeteneği ve Türkçeye hâkimiyeti sayesinde Sîretü’n-Nebî’de çok çeşitli bir kelime kadrosu kullanmıştır. Eserde aynı kavram için birbirinden farklı kelimelerin tercih edildiği görülmüştür. Sade Türkçeyle yazılmış böylesi hacimli bir eserin söz varlığı açısından incelenmesi gerekmekteydi. Dolayısıyla biz de bu çalışmada Sîretü’n-Nebî’nin ilk dört cildini taramak suretiyle Eski Anadolu Türkçesinin söz varlığına katkı yapmayı amaçladık. Bu hususta da Eski Anadolu Türkçesinin söz varlığıyla ilgili en kapsamlı sözlük olma özelliğini hâlâ koruyan Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü’nü ölçüt aldık.
Erzurumlu Mustafa Darîr is one of the most famous authors in the 14th century. His reputation comes from Sîretü’n-Nebî and his role in transforming Mamluk Qypchaq into Oguz Turkic. Darîr's Sîretü’n-Nebî is prepared by compiling and translating the works of various Arabic prophetic biography authors. The work, which has been written as a mixture of poem and mostly prose is quite remarkable with its six volumes. The big volume of the book has also contributed to the Turkish vocabulary to a great extent. Having literary skills and dominance on Turkish language, Darîr used a wide variety of vocabulary in Sîretü’n-Nebî. Various words have been preferred for the same term in this book. Such a work of big-volume in simple Turkish deserved to be examined in terms of vocabulary. Therefore, we aimed to contribute to Old Anatolian Turkish by reviewing the first four volumes of Sîretü’n-Nebî. "Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü" (Scanning Dictionary with Witnesses), which keeps its importance as the most comprehensive dictionary in Turkish vocabulary, has been used as a benchmark.
Erzurumlu Mustafa Darîr is one of the most famous authors in the 14th century. His reputation comes from Sîretü’n-Nebî and his role in transforming Mamluk Qypchaq into Oguz Turkic. Darîr's Sîretü’n-Nebî is prepared by compiling and translating the works of various Arabic prophetic biography authors. The work, which has been written as a mixture of poem and mostly prose is quite remarkable with its six volumes. The big volume of the book has also contributed to the Turkish vocabulary to a great extent. Having literary skills and dominance on Turkish language, Darîr used a wide variety of vocabulary in Sîretü’n-Nebî. Various words have been preferred for the same term in this book. Such a work of big-volume in simple Turkish deserved to be examined in terms of vocabulary. Therefore, we aimed to contribute to Old Anatolian Turkish by reviewing the first four volumes of Sîretü’n-Nebî. "Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü" (Scanning Dictionary with Witnesses), which keeps its importance as the most comprehensive dictionary in Turkish vocabulary, has been used as a benchmark.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Erzurumlu Darîr, Sîretü’n-Nebî, Eski Anadolu Türkçesi, Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü, Söz Varlığı, Old Anatolian Turkish, Vocabulary
Kaynak
Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
38
Künye
Yavuz, O., Küçükballı, F. N. (2017). Erzurumlu Darîr’in Sîretü’n-Nebî adlı eserinden Eski Anadolu Türkçesinin söz varlığına katkılar. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (38), 353-380.
