Çingiz-Namelere Göre Moğol Toplum Yapısı
Yükleniyor...
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmada Mogol Ulusunun ortaya çıkışı, Moğollarda boy yapısı, Türk ve
Mogol boyları, Moğolların boydan ile (devlete) geçmeleri ve Çingiz Kagan’ın getirdiği
yeni toplum düzeni üzerine odaklanarak Türk-Mogol Kaganlığı’nı oluşturan toplum
yapısının ana dinamikleri ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışma, Çingiz ve ardıllarının tanıkları
sayılan Çingiz-nâmeler ve modern çalışmalar esas alınarak hazırlanmıştır. Çingiz’in
zuhuru öncesinde Mogolların çoğunluğu boylar halinde Mogolistan’ın ormanlık
bölgelerinde avcı/toplayıcı, bozkırlarda konargöçer, bazıları da şehirlerde yerleşik hayat
sürüyorlar ve aynı coğrafyada bulunan Türkler gibi boy yapısına sahip olarak
yaşıyorlardı. Çingiz Kagan 1206 senesinde Onon Nehri kıyısında Yeke Mogol Ulusunu
(Büyük Mogol Ulusu) teşkil etmiş ve hemen ardından bir uluslaşma süreci başlatmıştır.
Bu süreç zarfında Türk ve Mogol boyları, eski Türk devlet teşkilatı unsuru olan onluk
sisteme göre binlikler halinde yeniden düzenlenmiştir. Çingiz Kagan eski Türk töresini
yeniden canlandırmış ve yasak denilen kanunlar çıkararak yeni düzenin sınırlarını
belirlemiştir. Çingiz’in bir cihan fatihine dönüşmesinde, büyük bir komutan olmasının
yanında, onun toplum düzenleyici, kanun koyucu vasfı etkili olmuştur. Türk-Mogol
Kaganlığı’nın büyük askerî zaferleriyle birlikte yeni bir ihtiyaç hâsıl olmuştur. Zira TürkMogol Kaganlığı’nın genişleme sahasının en kalabalık toplumu Türklerdir. Çingiz Kagan
ve onun danışmanları, Çingiz’e Türklerin de sevebileceği yeni bir şecere düzme ihtiyacı
duymuşlardır. Bu ihtiyaca binaen Oguz-nâmeler ve Türk efsaneleri Mogollaştırılarak
Çingiz’e yeni bir şecere uydurulmuştur. Yeni şecerede Çingiz’in soyunun Oguz Kagan’a
bağlandığı ve Türkler ile Mogolların soydan geldikleri görülmektedir. İşte bu yeni şecere
Oguz-nâmeler gibi yeni bir Türk sözlü tarih geleneğini de başlatmakla kalmamış, aynı
zamanda Türk tarihinin en önemli eserleri bu amaçla yazılmıştır. Bunların başında
Mogolların Gizli Tarihi ve Câmiʿu’t-tevârîh gelmektedir. Dolayısıyla bu çalışma ile
Mogolca, Türkçe ve Farsça Çingiz-nâmeler olarak tasnif ettiğimiz bu eserler temelinde,
Mogolların ortaya çıkışından, bir cihan devletine dönüşmesinde etkili olan ve en az
ordular kadar mühim bulunan Moğol toplum yapısı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.
In this study, the main dynamics of the Turkish-Mogolian Khaganate were revealed by focusing on the emergence of the Mongolian Nation, the tribe structure of the Mongols, the Turkish and Mongolian tribes, the Mongols' transition from the tribe (to the state) and the new social order brought by Çingiz Kagan. This study has been prepared on the basis of Chingis-names, which are considered as witnesses of Çingiz and his successors and modern academic studies. Before the emergence of Çingiz, the majority of Mongols were hunters/gatherers in the forest regions of Mongolia, nomadic in the steppes, and some of them were sedentary in the cities and lived in tribes like the Turks in the same geography. Çingiz Kagan formed the Yeke Mongol Nation (Great Mongolian Nation) on the banks of the Onon River in 1206 and immediately started a process of nation building. During this process, the Turkish and Mongolian tribes were reorganized into thousands according to the decimal system, which is the element of the old Turkish state organization. He revived the old Turkish tradition and determined the boundaries of the new order by enacting laws called yasak. In addition to being a great commander, his legislator character and social organization were effective in the transformation of Çingiz Khagan into a world conqueror. With the great military victories of the Turco-Mongolian Khaganate, a new need arose. Because the most crowded society of the expansion area of the Turco-Mongolian Khaganate is the Turks. Çingiz Kagan and his advisers felt the need to forge a new genealogy for Çingiz that the Turks would love too. Based on this need, Oguz-nâmes and Turkish legends were Mongolized, and a new genealogy was adapted to Çingiz. According to the new genealogy, Çingiz's lineage is connected to Oguz Khagan and it is seen that Turks and Mongols are from the same lineage. This new genealogy not only started a new Turkish oral history tradition like the Oguz-nâmes, but also the most important works of Turkish history were written for this purpose. At the beginning of these works are The Secret History of the Mongols and Câmiʿu't-tevârîh. Therefore, based on these works, which we have classified as Mongolian, Turkish and Persian Çingiznâmes, the big picture of the society that formed the Turco-Mongolian Khaganate, which was at least as important as the armies, was revealed in the emergence of the Mongols and its transformation into a world state.
In this study, the main dynamics of the Turkish-Mogolian Khaganate were revealed by focusing on the emergence of the Mongolian Nation, the tribe structure of the Mongols, the Turkish and Mongolian tribes, the Mongols' transition from the tribe (to the state) and the new social order brought by Çingiz Kagan. This study has been prepared on the basis of Chingis-names, which are considered as witnesses of Çingiz and his successors and modern academic studies. Before the emergence of Çingiz, the majority of Mongols were hunters/gatherers in the forest regions of Mongolia, nomadic in the steppes, and some of them were sedentary in the cities and lived in tribes like the Turks in the same geography. Çingiz Kagan formed the Yeke Mongol Nation (Great Mongolian Nation) on the banks of the Onon River in 1206 and immediately started a process of nation building. During this process, the Turkish and Mongolian tribes were reorganized into thousands according to the decimal system, which is the element of the old Turkish state organization. He revived the old Turkish tradition and determined the boundaries of the new order by enacting laws called yasak. In addition to being a great commander, his legislator character and social organization were effective in the transformation of Çingiz Khagan into a world conqueror. With the great military victories of the Turco-Mongolian Khaganate, a new need arose. Because the most crowded society of the expansion area of the Turco-Mongolian Khaganate is the Turks. Çingiz Kagan and his advisers felt the need to forge a new genealogy for Çingiz that the Turks would love too. Based on this need, Oguz-nâmes and Turkish legends were Mongolized, and a new genealogy was adapted to Çingiz. According to the new genealogy, Çingiz's lineage is connected to Oguz Khagan and it is seen that Turks and Mongols are from the same lineage. This new genealogy not only started a new Turkish oral history tradition like the Oguz-nâmes, but also the most important works of Turkish history were written for this purpose. At the beginning of these works are The Secret History of the Mongols and Câmiʿu't-tevârîh. Therefore, based on these works, which we have classified as Mongolian, Turkish and Persian Çingiznâmes, the big picture of the society that formed the Turco-Mongolian Khaganate, which was at least as important as the armies, was revealed in the emergence of the Mongols and its transformation into a world state.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Çingiz-nâmeler, Mogol toplum yapısı, Çingiz Kagan, TürkMogol Kaganlığı, Çingiz-nâmes, Mongolian Social Structure, Çingiz Khagan, TurcoMongolian Khaganate
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Çelikbilek, A.M., (2022). Çingiz-Namelere Göre Moğol Toplum Yapısı. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
