Dereköy ve Ayraklıtepe (Yahyalı - Kayseri) Demir Yataklarının Jenetik Incelemesi
Küçük Resim Yok
Tarih
1999
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İncelenen demir yatakları, Dereköy-Ayraklıtepe (Yahyalı-Kayseri) beldesinin yaklaşık 2.5 km kuzey batısında, Yahyalı napı içerisindedir. Ana kayacı oluşturan Devoniyen yaşlı Karsavuran formasyonu metapelitik kayaçlar ve kalkşistlerden oluşur. Metapelitik kayaçlar başlıca biyotit, kuvars ve feldispat minerallerini kapsamaktadır. Söz konusu kayaçların biyotit içeriği % 40 ile 90 arasında değişmektedir. Cevher yatağının ana bileşenlerini götit, limonit, biyotit ve kuvars; tali bileşenlerini de hematit, kalsit, jarosit, kaolinit, illit ve çok az miktarda görülen malakit, azurit ve pirit oluşturmaktadır. SEM incelemelerinde, biyotit levhaları üzerinde ve kenarlarında ışınsal yapılı neoforme götit kristallerinin büyüdüğü belirlenmiştir. SEM incelemeleri-EDS analizleri, mineralojik-kimyasal analizler ve arazi gözlemleri, Dereköy ve Ayraklıtepe demir cevherlerinin Karsavuran formasyonuna ait biyotitçe zengin metapelitik kayaçlardan yüzeysel ayrışma süreçleri sonucunda türediğini ve sünger tipi yatakları oluşturduğunu ortaya koymaktadır. Zayıf ayrışmış ana kayacın Fe_2O_3, AI_2O_3, SiO_2 ve K_2O içerikleri sırasıyla ortalama % 24.47, % 19.73, % 32.97 ve % 7.33 iken; ileri ayrışmış demir cevherinin bileşimi sırasıyla % 81.14, % 1.59, % 2.94 ve % 0.26 dır. EDS analizlerine göre biyotitin Fe_2O_3, AI_2O_3, SiO_2 ve K_2O içerikleri sırasıyla % 28.01, % 20.23, 45.39 ve % 4.23 dür. Cevher, hafif ayrışmış ana kayaç ve biyotit mineraline göre Fe bakımından zenginleşirken Si, Al ve K bakımından fakirleşmiştir. Si ve K, çözünerek ana kayaçtan yıkanırken; Al kolloidal hidroksitler şeklinde cevher zonuna doğru kısmen mobilize olmuştur. Hafif ayrışmış ana kayaç ve cevher örneklerinde Ti, Zn, Cu, Cr, Zr ve Sr içerikleri nispeten yüksek; La, Ce, Ba, Co ve Ni içerikleri ise düşüktür.
The investigated iron deposits are located about 2.5 km northwest of Dereköy-Ayraklıtepe (Yahyalı-Kayseri) in the Yahyalı Nappe. Devonian aged parent rocks (Karsavuran formation) are formed of metapelitic rocks and calc schist. The metapelitic rocks consist principally of biotite, quartz and feldspar; the biotite contents of these rocks vary between 40 % and 90 %. The main components of the ore deposits are goethite, limonite, biotite and quartz; accessory phases include hematite, calcite, jarosite, kaolinite, illite, and very rarely malachite, azurite and pyrite. It has been determined via scanning electron microscopy (SEM) investigation that neoformed radial crystals of goethite grew upon and along the margins of biotite grains. According to the SEM observation-EDS analyses and mineraloğical and chemical analyses, and field investigations point that ore deposits were derived from the rich in biotite of the metapelites of Karsavuran formation as a result of weathering processes. Fe_2O_3, AI_2O_3, SiO_2 and K_2O contents of weakly altered parent rocks are average 24.47 %, 19.73 %, 32.97 % and 7.33 % respectively, but those of deeply altered iron ore are 81.14 %, 1.59 %, 2.94 % and 0.26 %. In EDS analyses, biotite contains 28.01 % Fe_2O_3, 20.23 % AI_2O_3 , 45.39 % SiO_2 and 4.23 % K_2O. The ore was enriched by Fe, but it is depleted by Si, Al and K compered to the weakly altered parent rock and biotite. Si and K are leached in solution, Al is partly mobilized towards ore zone as a suspended colloidal hydroxides from the parent rock. The waekly altered parent rock samples and ore samples are relatively rich in Ti, Zn, Cu, Cr, Zr and Sr but poor in La, Ce, Ba, Co and Ni.
The investigated iron deposits are located about 2.5 km northwest of Dereköy-Ayraklıtepe (Yahyalı-Kayseri) in the Yahyalı Nappe. Devonian aged parent rocks (Karsavuran formation) are formed of metapelitic rocks and calc schist. The metapelitic rocks consist principally of biotite, quartz and feldspar; the biotite contents of these rocks vary between 40 % and 90 %. The main components of the ore deposits are goethite, limonite, biotite and quartz; accessory phases include hematite, calcite, jarosite, kaolinite, illite, and very rarely malachite, azurite and pyrite. It has been determined via scanning electron microscopy (SEM) investigation that neoformed radial crystals of goethite grew upon and along the margins of biotite grains. According to the SEM observation-EDS analyses and mineraloğical and chemical analyses, and field investigations point that ore deposits were derived from the rich in biotite of the metapelites of Karsavuran formation as a result of weathering processes. Fe_2O_3, AI_2O_3, SiO_2 and K_2O contents of weakly altered parent rocks are average 24.47 %, 19.73 %, 32.97 % and 7.33 % respectively, but those of deeply altered iron ore are 81.14 %, 1.59 %, 2.94 % and 0.26 %. In EDS analyses, biotite contains 28.01 % Fe_2O_3, 20.23 % AI_2O_3 , 45.39 % SiO_2 and 4.23 % K_2O. The ore was enriched by Fe, but it is depleted by Si, Al and K compered to the weakly altered parent rock and biotite. Si and K are leached in solution, Al is partly mobilized towards ore zone as a suspended colloidal hydroxides from the parent rock. The waekly altered parent rock samples and ore samples are relatively rich in Ti, Zn, Cu, Cr, Zr and Sr but poor in La, Ce, Ba, Co and Ni.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Jeoloji
Kaynak
Cumhuriyet Yerbilimleri Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
16
Sayı
1
Künye
Küpeli, Ş., (1999). Dereköy Ve Ayraklıtepe (Yahyalı - Kayseri) Demir Yataklarının Jenetik Incelemesi. Cumhuriyet Yerbilimleri Dergisi, 16(1), 107-118.
